Opera & Operette

Bayreuther Festspiele 2009 (1)

 

© Paul Korenhof, augustus 2009

 

Klik hier voor deel 2 Klik hier voor deel 3 Klik hier voor deel 6 (slot)
Klik hier voor deel 4 Klik hier voor deel 5  

 

De Bayreuther Festspiele 2009, de eerste na het terugtreden van Wolfgang Wagner, lijken zonder opzienbarend nieuws voorbij te gaan. Begrijpelijk. Het eerste festival dat geheel onder leiding stond van de halfzusters Eva Pasquier-Wagner en Katharina Wagner, werd naar buiten toe gekenmerkt door een 'pas op de plaats', maar intern werd er druk gereorganiseerd en gepland, iets wat bijvoorbeeld tot uiting kwam in kleine verbouwingen en organisatorische verschuivingen. Wel viel regelmatig de vrees te beluisteren dat een 'commerciëlere' opzet invloed zou hebben op het artistieke beleid, iets waartegen de Bayreuther Festspiele, ooit opgezet als extreme tegenhanger van de Parijse Opéra, juist zouden moeten waarschuwen.

Dat de aanpak van de dames meer oog heeft voor de moderne commercie, is duidelijk. Vóór de voorstelling verzamelen sponsors hun gasten op een 'Probebühne' voor een welkomstdrankje, maar soms ook organiseren zij daar ook een openbare toelichting op de voorstelling van die middag. Ook elders is het zakenleven duidelijk aanwezig, maar al met al lijkt er weinig reden tot zorgen. In de nieuwe programmaboekjes ontbreken advertenties zelfs geheel in programmaboekjes en dat een bedrijf als Siemens, dat een rechtstreekse live-weergave van Tristan und Isolde naar de 'Festplatz' van Bayreuth en naar het wereldwijde internet mogelijk maakte, daarvoor ook genoemd wil worden, spreekt vanzelf.

Eva Wagner-Pasquier / Katharina Wagner © Bayreuther Festspiele GmbH/Enrico Nawrath

De rechtstreekse uitzending van Tristan und Isolde was trouwens min of meer de opmerkelijkste gebeurtenis van dit jaar. Een première was er niet en enkele rolwijzigingen. bleken niet opzienbarend. Voor het Bayreuther nieuwscircuit was dat geen probleem, want geruchten zijn er altijd en dit jaar waren dat vooral de steeds sterkere aanwijzingen dat filmregisseur Quentin Tarantino de volgende enscenering van Der Ring des Nibelungen voor zijn rekening gaat nemen. Op zich een spannend vooruitzicht, maar we hebben de problemen meegemaakt met Lars von Trier die de vorige (of beter: de huidige) Ring voor zijn rekening zou nemen. Dat filmregisseurs ook voor het theater fascinerende ideeën kunnen hebben, neem ik zonder meer aan, maar om vier avonden met totaal vijftien uur muziektheater op poten te zetten en te zorgen dat het ook nog allemaal tot in het kleinste details functioneert, is toch iets anders dan het maken van een film die je na alle opnamen rustig kunt monteren.

Barenboim
Twee andere gebeurtenissen die het vermelden waard zijn, vonden plaats buiten het kader van de Festspiele. De belangrijkste was zonder meer het optreden van het West-Eastern Divan Orchestra, door Daniel Barenboim samengesteld uit jonge Arabische, Palestijnse en Israelische musici. Toen Barenboim dit orkest enkele jaren geleden in het leven riep met behulp van onder meer een hem door de Israelische regering toegekende cultuurprijs, stootte hij diezelfde regering daarmee (waarschijnlijk heel bewust) zozeer voor het hoofd dat hij voor de repetities moest uitwijken naar andere landen. Inmiddels is het echter - nog steeds tot grote ergernis van de Israelische regering - uitgegroeid tot een symbool van verbroedering dat wereldwijd alle aandacht trekt en daarnaast is het ook een uitstekend orkest, technisch op hoog niveau en met een bezieling zoals je die zelden hoort. Het optreden in de Bayreuther Stadthalle met onder meer Vorspiel und Liebestod uit Tristan und Isolde was voor de stad een evenement van de eerste orde en bezorgde de dirigent zo mogelijk nog grotere bijval dan de talloze voorstellingen die hij in het Festspielhaus geleid heeft.

Rienzi
Een ander opmerkelijk feit is de uitbreiding van het Wagner-repertoire van pianist Stefan Mickisch. Diens 'Einführungsvorträge' op dagen van de voorstelling vormen al jaren een grote trekpleister voor zowel de beginnende als de ervaren Wagner-adepten, maar beperkten zich natuurlijk tot de tien werken die op de Groene Heuvel gespeeld werden. Daaraan werd dit jaar op een voorstellingsvrije avond ook Rienzi toegevoegd, en dat sloot dan weer aan bij het verlangen van de beide leidsters van de Festspiele om in de festivalperiode in de stad zelf ook de 'jeugdwerken' van hun overgrootvader te gaan uitvoeren. (Voor belangstellenden: de toelichting van Mickisch op Rienzi is inmiddels ook op cd verschenen en evenals zijn andere cd's via zijn eigen website verkrijgbaar: www.mickisch.de - helaas niet via de reguliere handel te bestellen.)

_________________________
Klik hier voor deel 2 van deze serie


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links