CD-recensie
© Siebe Riedstra, juni 2012
 |
|
Jeths: Scale, Le Tombeau de Mahler (voor groot orkest) – Strijkkwartet nr. 3 ('Intus trepidare') – ‘Meme’ voor twee altviolen en kamerorkest – Monument to a Universal Marriage (voor twee vocalisten, klarinet en strijkkwartet).
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Ed Spanjaard (Scale); Doelenkwartet (Strijkkwartet nr. 3); Susanne van Els en Nobuko Imai (altviool) met de Radio Kamer Filharmonie o.l.v. Otto Tausk (Meme); Doelenkwartet, Lars Wouters van den Oudenweijer (klarinet), Mijke Sekhuis (sopraan), Karin Strobos (mezzosopraan) (Monument).
Et'cetera KTC 1437 • 76' •
Live-opnamen: 9 december 2010, Concertgebouw, Amsterdam (Scale) – 7 september 2010, Orgelpark, Amsterdam (Strijkkwartet 3) – 3 november 2007, Concertgebouw, Amsterdam (Meme) – 1 april 2011, Lidwinakerk, Best (Monument)
De Nederlandse componist Willem Jeths (1959) verdient de eretitel ‘Grote Klankvinder’. Zijn vondsten zijn niet alleen een verrassing voor het oor, ook om te zien zijn ze fascinerend. Kent u het geluid van een gong die langzaam een teiltje water inglijdt? Jeths trok in 2009 veel aandacht met zijn opera ‘Hotel de Pêkin’, in productie genomen door de Nationale Reisopera, en in 2012 in een gereviseerde versie concertant uitgevoerd in de ZaterdagMatinee. Wat vooral opvalt is dat de noten van die opera in zoveel van zijn orkestwerken doorklinken – of is het omgekeerd? Het is te hopen dat van de prachtige uitvoering in de ZaterdagMatinee – met als onbetwiste ster sopraan en componist Monique Krüs, die op het allerlaatste moment de hoofdrol voor haar rekening nam – een cd wordt uitgebracht.
Het label Et'cetera brengt onder de noemer Monumento alvast een nieuwe cd uit met twee orkestwerken, een strijkkwartet en een vocale cyclus. Niet alles is nieuw, want deze registratie van ‘Scale Le Tombeau de Mahler voor groot orkest, verscheen ook op het eigen label van het KCO in de serie Horizon nr. 4
(klik hier). ‘Meme’ (mimen, imiteren) voor de unieke combinatie van twee altviolen en orkest voert ons terug naar de klankwereld van Hôtel de Pekin, waar de beide altviolen de rivaliteit tussen keizerin Cixi en het liefje van haar zoon uitbeelden. Dit is niet de eerste keer dat Meme op cd verschijnt, het was ook al te beluisteren op de dubbel-cd Yellow Darkness (klik hier). Het Derde strijkkwartet met de ondertitel Inter trepidare (innerlijk sidderen) ontstond in 2003 in opdracht van het Kronos Quartet. ‘Hysterische muziek’ noemde de componist het zelf. Hier klinkt ze in een concertuitvoering door het Doelenkwartet.
De overkoepelende titel van de cd, Monumento, verwijst naar het laatste stuk, Monument to a Universal Marriage. Jeths schreef het in opdracht van de gemeente Best, die zo de tiende verjaardag van de invoering van het universele huwelijk (Jeths vindt homohuwelijk een rotwoord) in Nederland wilde vieren. Monument is een schitterend stuk, aangrijpend in zijn eenvoud en met een impact die onwillekeurig de sterfscene uit Dido and Aeneas van Purcell oproept. Geschreven voor twee ongelijke stemmen, klarinet en strijkkwartet is het bewust bescheiden gehouden in de eisen die het aan de uitvoerdenden stelt. Een ideetje voor mensen met trouwplannen?