Boeken

 over musici

 

© Aart van der Wal, november 2007

 

 

Kees de Leeuw: Dirigeren is geen beroep maar roeping. Leven en werk van Paul van Kempen (1893-1955)

Uitgeverij Gopher. 269 blz., geïllustreerd.
ISBN: 9789051794878

Rechtstreeks te bestellen op www.gopher.nl of bij iedere boekhandel.

 

 

 

 


Kees de Leeuw schetste een bijzonder boeiend portret van het levenswerk van de zowel bewonderde als verguisde Nederlandse violist en dirigent Paul van Kempen (niet te verwarren met de Duitse dirigent Rudolf Kempe!) De titel van het boek is van een in 1943 gedane uitspraak van Van Kempen afkomstig: "Dirigieren ist kein Beruf, sondern eine Berufung." Je zou ook kunnen zeggen dat je voor dit vak naast veel talent en inzicht ook veel eelt op de ziel moet hebben. Maar dát wordt bijna als vanzelf in de loop der tijd wel opgebouwd!

Kees de Leeuw (klik hier) schreef voor onze site lezenswaardige bijdragen, waarnaar ik u graag verwijs. In het boek staat het werk van Van Kempen centraal, wat sommigen wellicht doet verzuchten dat de meer persoonlijk getinte feiten en feitjes wat onderbelicht worden, maar voor de muziekliefhebber is het een ware bron van informatie over het muziekleven in zowel ons land als in Duitsland van het tweede decennium van de vorige eeuw tot zijn overlijden in 1955. Daarnaast mag niet onvermeld blijven dat over het persoonlijke leven van Van Kempen niet zo bar veel bekend is en De Leeuw niet in de val lijkt te zijn getrapt die zovele biografieën kenmerkt, balancerend op dat uiterst smalle grensvlak tussen waarheid en fictie.

Ook bij De Leeuw komt Van Kempens opportunistische houding jegens de nazi's ruimschoots aan bod, waarbij de auteur de dirigent enerzijds weliswaar niet spaart, maar anderzijds oog heeft voor verzachtende omstandigheden. Van Kempen was - zoals bijvoorbeeld ook Wilhelm Furtwängler (klik hier), Willem Mengelberg, Wilhelm Kempff en Elly Ney - een van de vele musici - uiteraard van niet-joodse afkomst - die voldoende 'plooibaar' waren om hun beroep (toch maar 'roeping'?) te kunnen blijven uitoefenen. Té zwak om tijdig te emigreren en als 'banneling' elders de draad weer op te pakken, en té sterk verankerd met het artistieke leven om dit althans voorlopig vaarwel te zeggen.

Het boek is voorzien van een zeer uitgebreid notenapparaat en bron- en literatuurverwijzingen en bevat daarnaast een uitvoerige discografie. Twee puntjes van kritiek: een goede eindredactie heeft helaas ontbroken en de index leest wat lastig (voornaam ónder de achternaam, in plaats van naast elkaar).

___________________
Van dezelfde auteur: Een half leven in de muziek: de muzikale carrière van Henri van Goudoever


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links