Audiotechniek

Muziekstreaming

Van 'His Master's Voice' naar 'His Master's Choice' (3)

 

© Ad Speksnijder, oktober 2017

 

Zoals in het vorige artikel aangegeven buigen we ons ditmaal over de vraag wat er allemaal bij komt kijken om te kunnen streamen. Heel goed mogelijk dat u er al eens over hebt gedacht om de stap naar streaming te maken, maar dat u er nog niet aan toe bent gekomen vanwege de vele vragen die het bij u oproept. Vragen als: kan ik eigenlijk wel met mijn bestaande HiFi-set uit de voeten, heb ik een ander internetabonnement nodig, moeten er kabels getrokken worden en zo ja, welke en van waar naar waar, heb ik speciale software nodig en is die eenvoudig te installeren, etc. Laten we eens proberen de zaak beetje bij beetje af te pellen en wie weet is het dan allemaal niet zo ingewikkeld als het lijkt. Audio streaming: eenvoudiger dan u misschien denkt.

Wat hebt u minimaal nodig om te kunnen streamen?
Het antwoord op deze vraag vraagt wel enige afbakening, want zoals al in vorig artikel opgemerkt zijn er zeer veel toepassingen op het gebied van streaming. Ik ga ervan uit dat u als rechtgeaarde muziekliefhebber in het bezit bent van een mooie audioinstallatie om daarmee zo dicht mogelijk bij de originele uitvoering te komen. Daarom is in dit artikel ervoor gekozen om streaming te verstaan als Internet-audio-streaming over een WAN/LAN verbinding naar een hifi-set. Dat scheelt een stevige slok op een borrel aangaande alles wat er over streaming te vertellen is.

Sommige mensen zouden graag met streaming aan de slag gaan, maar komen er niet toe. Als ik zo links en rechts informeer naar het waarom, krijg ik vaak te horen dat men in de veronderstelling is dat om te kunnen streamen, je verstand moet hebben van computers en netwerken, dat je andere apparatuur moet aanschaffen en meer van dat. Nu ga ik niet zeggen dat het allemaal appeltje- eitje is, maar wie in staat is een tv of mobiele telefoon in het thuisnetwerk aan te melden, ook in staat moet worden geacht om zonder problemen een streamingconfiguratie kan opzetten. Laten we eens kijken wat er minimaal nodig is. Voor de leesbaarheid heb ik de volgende verdeling gemaakt:
•  Internetabonnement
•  Abonnement op streamingdienst
•  Streamingsoftware
•  Streaming hardware
•  Audio hardware

1. Internetabonnement
Waarschijnlijk is dit de minst cruciale stap in het proces. Immers, u zult waarschijnlijk al zijn voorzien van een internetaansluiting en een internetabonnement. Huidige bandbreedtes zijn in Nederland inmiddels zo groot dat het wat dat betreft niet veel meer uitmaakt welke provider u kiest. Glasvezel biedt, afhankelijk van het pakket dat u aanschaft, de grootste bandbreedte. Maar ook via ouderwets koper kan is er prima te streamen. Punt van aandacht is wel de samenstelling van uw huishouden en de daarmee samenhangende gebruiksgewoonten. Stel dat u een gezin met 3 kinderen vormt. De kids willen 's avonds graag een film via Netflix bekijken, moeder wil tegelijkertijd via haar laptop of tablet "Uitzending gemist" niet missen en u wilt, het liefst in cd-kwaliteit of nog hoger, via streaming van uw favoriete muziek genieten. Dan is bandbreedte toch wel iets om goed rekening mee te houden. Gelukkig voorziet het aanbod van de providers meestal in diverse pakketten, met diverse bandbreedtes en aanvullende diensten, tegen uiteraard daarbij passende, gedifferentieerde tarieven. Het mooist is het wanneer u in noodzakelijk geval zonder extra transactiekosten kunt overstappen van een lagere naar een hogere bandbreedte. Maar let op, dit is bij transmissie over koper beperkter dan over glasvezel. Hebt u de keuze uit beide, dan adviseer ik u glasvezel serieus te overwegen.

2. Abonnement op streamingdienst
Streaming. Het begon allemaal zo'n jaar of zes, zeven geleden. Feitelijke aanjager van streaming was de introductie van grotere internetbandbreedte dat de mogelijkheid bood om in een acceptabel tempo bestanden te verzenden/ontvangen die voorheen nog als "te zwaar" werden beschouwd. Denk dan aan beeld en geluidsbestanden die niet eerst worden opgeslagen, maar in real-time worden verwerkt en weergegeven. Geen wonder dus dat streamingdiensten als paddenstoelen uit de grond schoten. Logisch ook, want het bleek een interessant verdienmodel: lage TCO, hoge omzetratio's op basis van een simpel dienstenpakket dat ook nog eens eenvoudig kon worden aangepast. Aanbieders van het eerste uur waren o.a. Spotify, Qobuz en wat later, Tidal en Deezer. Anderen hebben het ondanks dat interessante verdienmodel toch niet gered. Ook niet zo gek als je bedenkt dat alle diensten voor de gemiddelde gebruiker dezelfde muziek(hoeveelheid) aanbieden. Grootste en naar mijn mening belangrijkste onderscheid is te maken op het vlak van de geluidskwaliteit, het bedieningsgemak en de daaraan gekoppeld, prijs. Op dit moment kent deze markt dan ook weinig tot geen nieuwe toetreders en zijn er een handjevol grote namen overgebleven:

To pay or not to pay: wel of niet gratis streamen? Jawel, er zijn gratis streamingdiensten. Het grote manco daarvan is echter de geluidskwaliteit. Die is niet echt geweldig is (het betreft zogenaamde "lossy" bestanden) en bovendien, zonder dat u daarop invloed kunt uit oefenen, irritant onderbroken door reclameboodschappen. Dat gaat heel snel vervelen, kan ik u zeggen. Voor de serieuze muziekliefhebber is dat in ieder geval geen optie. Goedkoop is ook hier duurkoop. De tarieven van de diverse streamingdiensten ontlopen elkaar nauwelijks. Voor € 20 per maand kunt u al genieten van muziekstreaming in cd-kwaliteit in de "virtuele voorraadkast" een muziekbibliotheek met maar liefst meer dan 30.000.000 albums...

Over de geluidskwaliteit zou ik nu een flink aantal pagina's vol kunnen schrijven . Zo ook over de technische achtergronden en de voor- en nadelen van de verschillen in geluidskwaliteit zoals die met name wordt bepaald door het type bestandsformaat van het audiobestand dat wordt gestreamd. Zinvol lijkt me dat niet. De echt geïnteresseerde kan daarover op het internet meer lezen dan hij in slechts een leven aan kan. Voor nu is het alleen belangrijk om te weten dat er twee duidelijk gemarkeerde kwaliteitscategorieën van muziekbestandsindeling bestaan die voor de serieuze muziekliefhebber het overwegen waard zijn: losless = cd-kwaliteit en high-res(olution) = beter dan cd-kwaliteit. Dus, als lossless nog niet genoeg is zijn er upgrades mogelijk naar de ++ pakketten van de diverse aanbieders, met fraai klinkende namen als Sublime, Elite of MQA. Uiteraard gaat dan de prijs fors omhoog. Hier zijn twee zaken belangrijk: ten eerste is het, en ik zeg dat na uren vergelijkend luisteren op een behoorlijke audioinstallatie, verschil in geluidskwaliteit tussen lossless en highres klein. U moet zich dus realiseren dat de verschillen alleen hoorbaar worden als wordt afgeluisterd via een audioketen van zeer hoge kwaliteit. Lossy versus lossless geeft mijns inziens wel een goed hoorbaar verschil, maar ook hier geldt dat de zwakste schakel de sterkte van de ketting bepaalt. De diverse schakels komen verderop in dit artikel nog aan de orde. Een leuke optie is om te starten met een proefabonnement bij drie verschillende aanbieders. Meestal kunt u dan 1 maand gratis gebruikmaken een complete streamingoplossing. Bij aanbieder 1 kiest u voor lossy, bij aanbieder 2 voor lossless en bij aanbieder 3 voor highres. Op die manier is het heel eenvoudig uw eigen (dus bekende) muziek in de verschillende kwaliteiten te vergelijken. Laat u zich dus niet het hoofd op hol brengen door gelikte reclameuitingen van super high resolutie en extreme geluidskwaliteit, maar beoordeel rustig via uw eigen hifi-set wat in uw situatie de best passende kwaliteit/aanbieder is.

3. Streaming soft- en hardware
Beschrijven van de functionaliteit van softwareoplossingen van de diverse streamingdiensten valt buiten het raam van dit artikel. Wel bekijk ik met u de verschillen in gebruiksaspecten van de softwareoplossingen.

Offline opslaan muziek
Bijna alle diensten bieden de mogelijkheid om offline muziektracks op te slaan. Dat is vooral handig als uw verbinding met internet er even uit ligt of gaat. U kunt de songs van de dienst dan opslaan (downloaden) op uw dekstop, laptop, tablet of mobieltje. Bedenk daarbij wel dat het niet mogelijk is om met een andere applicatie dan die aan de betreffende dienst is gekoppeld, deze muziek af te spelen.

Online kopen van muziek
Ik zou niet weten waarom, maar bijna alle diensten proberen online muziek te verkopen. Die downloadt u op uw apparaat, is dan vervolgens uw eigendom en kunt u vervolgens met alle software die het betreffende bestandsformaat ondersteunt, afspelen.

Favorieten
Handig is de mogelijkheid om uw eigen bibliotheek aan te maken. Dit doet u met het toevoegen van een bepaald album aan uw Favorieten.

Playlists
Ook erg handig als u een feestje geeft of bijvoorbeeld naar een bepaald genre wilt luisteren, of muziek wilt horen die past bij een bepaalde stemming, presentatie, etc. U kunt dan eenvoudig afspeellijsten aanmaken. Slechts een kwestie van klik en klaar.

Crossfading
Met deze functie kunt u tracks in elkaar laten overlopen. Niet alle Streamingdiensten bieden deze functionaliteit.  

Afspelen zonder pauzes
Speelt u een album af, dan is er altijd een korte pauze tussen de afzonderlijke tracks. Vervelend bij klassieke muziek of livealbums, conceptalbums of mixalbums waarbij de muziek zonder pauze hoort door te lopen. Tegenwoordig bieden de meeste streamingdiensten de mogelijkheid om muziek zonder onderbreking af te spelen. (de zogenaamde gapless playback)

4. Streaming hardware
Dit is een onderdeel in de keten met grote invloed op het uiteindelijke gebruiksgemak. Voor de goede orde: we hebben een internetabonnement, een abonnement op een streamingdienst, een versterker en een paar luidsprekers. Wat nu nog rest is een apparaat om de digitale informatie aan het internet te onttrekken, om te zetten naar een analoog signaal en dit aan te bieden aan de versterker. Ik ga er gemakshalve aan voorbij dat uw versterker beschikt over een of meerdere digitale ingangen (coax, optisch, usb). Het apparaat dat we zoeken wordt ook wel een streamer/DAC genoemd. De streamer haalt de datastream via uw router het thuisnetwerk binnen en ontvangt uw instructies via de gebruikersinterface (GUI) van de streamingdienst. Dat is de welbekende app. De datastream bevat zowel de muziek- als de albuminformatie (songs, teksten, afbeeldingen, achtergrondinfo over de uitvoerende artiest, opnamelocatie, opname jaar, etc.) Heel informatief en "just a click away".

Nu de muziek in de vorm van deze datastream beschikbaar is, wordt deze vervolgens door de DAC (Digital to Analog Converter) omgezet in een analoog signaal. Dit signaal wordt vervolgens naar de analoge ingang van de versterker getransporteerd et voilà, u hoort muziek! Zo simpel als gesteld, zo belangrijk is de kwaliteit waarmee deze omzetting gepaard gaat. Het menselijk gehoor is bijvoorbeeld erg gevoelig voor afwijkingen in het tijdsdomein. Ik adviseer u op deze cruciale schakel in uw audioketen niet te bezuinigen. Goedkoop is ook hier, tot op zekere hoogte uiteraard, duurkoop. Er zijn namelijk DAC's van meer dan € 10.000 die weliswaar een zeer goed resultaat afleveren, maar de daarmee gerealiseerde geluidskwaliteitsverbetering staat echt niet in verhouding tot de prijs van een DAC die slechts 1/10 daarvan kost. Onderstaand een voorbeeld van een zeer nette DAC voor een zeer nette prijs. Mogelijk besteden we in de naaste toekomst meer aandacht aan de mogelijkheden en kwaliteitsaspecten van deze appartatuur.

________________
Klik hier voor deel 1
Klik hier voor deel 2

index