Audiotechniek

Muziekstreaming

Van 'His Master's Voice' naar 'His Master's Choice' (2)

 

© Ad Speksnijder, augustus 2017

 

Zoals in de inleiding van deze artikelenreeks aangegeven buigen we ons in deze aflevering over de vraag "Wat is Internetstreaming"? Is er eigenlijk iets nieuws onder de zon?

Nou nee, eigenlijk niet echt. Digitale codering en decodering van muziek kennen we al sinds begin de jaren tachtig van de vorige eeuw. De eerste cd ter wereld werd gefabriceerd op 17 augustus 1982 door het Philipsonderdeel Polygram in het Duitse Langenhagen, toen speciaal gericht op de Japanse markt. Het spits werd afgebeten door het album The Visitors  van  ABBA. Dat is dus al weer 35 jaar geleden. De eerste volledig digitale cd (DDD) verscheen in 1985, Brother in Arms van Dire Straits.

U vraagt zich misschien af of het afspelen van een een cd ook een vorm van streaming is? Het antwoord is dubbelzinnig: ja en nee. Uw cd-speler is in feite een streaming-apparaat. Van de cd wordt de digitale informatie gelezen die vervolgens door een D/A-converter of DAC van digitaal naar analoog wordt omgezet. Dat is nodig want anders kan de (doorgaans analoge) versterker er niets mee, terwijl het uiteraard de luidsprekers zijn die het muzieksignaal hopelijk zo schoon mogelijk de huiskamer binnenbrengen. Bij digitale versterkers en luidsprekers ligt dit weer anders, maar dat is een hoofstuk apart.
Of en zo ja in welke mate het lukt om de oorspronkelijke opname onder huiselijke omstandigheden zo goed mogelijk te benaderen hangt vanzelfsprekend van veel meer factoren af dan alleen de omzetting van digitaal naar analoog. Wat trouwens niet minder geldt voor de omzetting van analoog naar digitaal, zeg maar vanaf het podium of de studio naar de digitale mengtafel en zo verder. Denk in dit verband alleen maar aan de opnamecondities, de opnameapparatuur, de bewerking van de opname (mastering), het bestandsformaat, de kwaliteit van de gehele weergaveweten en - heel belangrijk! - de akoestiek in de huiskamer. Een aardige bijkomstigheid: een variant op de cd is de usb-stick in plaats van de cd. Die kunt u aansluiten op uw cd-speler (als die tenminste daarvoor een voorziening heeft) of anders op de computer. Zonder dat u het weet streamt u dus zelf waarschijnlijk al jaren! Echter, als we het in deze artikelenserie over streaming hebben, dan is er altijd netwerktechnologie bij betrokken. En dat bestond 35 jaar geleden nog niet. In die zin is er dus wel degelijk iets nieuws onder de zon. Vandaar dat dubbelzinnige antwoord op de vraag: ja of nee?

In een notendop: wat is streaming?
Streaming op zich is niet eenduidig en het kan verschillende dingen betekenen voor verschillende mensen. Om meteen maar met de deur in huis te vallen; deze artikelenserie richt zich alleen op muziekweergave op basis van digitale technologie. We definiëren in dit geval streaming als de overdracht van digitaal gecodeerde audiobestanden van de ene plaats naar de andere, via internet (WAN), via het computernetwerk thuis (LAN) of via een transmissiesysteem dat uniek is voor een specifieke fabrikant. Laten we de verschillen een nader bekijken.

Internet streaming (WAN)
Muziek streaming websites, zoals Qobuz, Tidal en Deezer,zijn aanbieders van gedigitaliseerde muziek via Internet. Bij deze bedrijven draaien gigantische muziekcomputers (music-servers). Op deze music-servers zijn tot wel 40.000.000 albums opgeslagen. Voor en vast bedrag per maand krijgt u via een simpele muisklik toegang tot al die albums, die vervolgens m.b.v. een stukje besturingssoftware met behulp van uw computer of smartphone / tablet op uw eigen Hifi-systeem afgespeeld kunnen worden. Daarnaast biedt internetradio toegang tot duizenden wereldwijde radiostations, die gratis naar een compatibel Hi-Fi-systeem (via een computer / smartphone / tablet) kunnen worden gestreamd.

Thuis Streaming (LAN)
Streaming is ook goed mogelijk via een computernetwerk, tegenwoordig in de meeste huizen wel aanwezig, bedraad of draadloos. Muziek kan dan worden gedownload via internet, of gekopieerd van cd's en vervolgens opgeslagen op de harde schijf van een computer (of op een NAS-station/server) en vervolgens 'gestroomd' naar elk apparaat in het huis dat op dat netwerk is aangesloten. Als een of meerdere audioapparaten met dit netwerk verbonden zijn (bedraad of draadloos), kunnen deze de op de computer opgeslagen muziek weergeven.

In bovenstaand (sterk vereenvoudigd) schema is het verschil tussen LAN en WAN goed te zien. Het zwarte blokje, aangeduid met Phone Wall Socket is in geval van glasvezel het (bijna altijd) in de meterkast aanwezige modem van uw internetprovider. Hier ligt de scheiding tussen uw persoonlijke netwerk (LAN) en het World Wide Web (WAN)

Een internetkabel is niet per se noodzakelijk. De communicatie tussen bijvoorbeld uw 'music server' (Sonos, Devialet, enz.) en uw router kan ook draadloos, dat wil zeggen via WiFi gerealiseerd worden. Wel heb ik gemerkt dat een bekabeld netwerk de voorkeur verdient, zowel ten aanzien van de stabiliteit van het aangeboden signaal als van de uiteindelijke geluidskwaliteit. In die zin komt de WIFI-verbinding toch echt op de tweede plaats (als de bedrade optie niet goed of helemaal niet mogelijk is).

Specifieke streamingconcepten
Sommige fabrikanten (zoals Sonos, Apple, Denon en Yamaha, Devialet) hebben producten ontwikkeld met een eigen en dus unieke netwerkfunctionaliteit. Dat betreft dan de ingebouwde netwerkkaart of de DAC. Ze kunnen meestal met enkele muisklikken in het thuiscomputernetwerk worden opgenomen.

Deze verschillende methoden kunnen alleen of in combinatie met elkaar worden gebruikt om muziek in een of meerdere kamers tot klinken te brengen. Zo op het eerste gezicht misschien enigszins ingewikkeld, maar de resultaten kunnen echt sensationeel zijn!

Hieronder nog een afbeelding van een mogelijke set-up voor streaming:

Maar hoe werkt het nou?
Ik zal in een paar zinnen proberen uit te leggen hoe het werkt. Ik kom daar in een volgend artikel dan nog uitgebreider op terug.

Stel u hebt een abonnement afgesloten bij de muziekdienst Qobuz. Dan downloadt u op uw computer, tablet of mobiele telefoon de daarvoor benodigde Qobuz-software. Deze voorziet op hoofdlijnen in twee dingen:

Visualisatie
U kijkt als het ware via uw gekozen medium rechtstreeks in de muziekcollectie van Qobuz. U ziet de nieuwe releases, playlists van derden, aanbiedingen, enz.

Bediening
U stuurt uw commando's (via aantikken van tekst of plaatje) naar de muziekserver om een bepaalde track of een compleet album vandaar uit naar uw router te sturen. Daar aangekomen weet de router naar welk verbonden apparaat die informatie moet worden doorgestuurd. De informatie komt vervolgens aan bij de DAC die is aangesloten op de (voor)versterker en voilà! Er is muziek! Als dat ingewikkeld is..

Wat zijn de voordelen van streaming?
|De voordelen van streaming zijn veel en gevarieerd. Onderstaand een niet uitputtende lijst van voordelen boven cd, lp en usb:

•  Het elimineert de noodzaak van een omvangrijke voorraad opslagmedia (cd, lp of wat u op dit gebied verder nog verzamelt).
•  Het geeft direct toegang tot zo ongeveer elk stuk muziek ooit opgenomen.
•  Het geeft toegang tot duizenden radiostations over de hele wereld.
•  Het biedt een enorm bedieningsgemak. Met een smartphone of tablet in de hand bedient u uw hifi-installatie en kiest u in een oogwenk de gewenste muziek. U legt afspeellijsten aan, creëert met een enkele tik of een klik uw favorietenbestand, vraagt meerdere albums van dezelfde artiest op, neemt een kijkje in de contextuele suggesties van uw streamingdienst. U hoeft uw stoel niet eens meer uit!
•  U kuntu muziek beluisteren in een kwaliteit die beduidend hoger ligt dan die van de cd (16 bit).
•  Het biedt de mogelijkheid per kamer andere muziek te draaien. (u heeft er wel specifieke apparatuur voor nodig).
•  U kunt verschillende muzikale genres beluisteren, zonder de verplichting om een ?? geheel album te kopen.
•  U kunt een willekeurig album eerst beluisteren alvorens het wel of niet in uw eigen muziekcollectie op te nemen.Vrijheid blijheid!

In de volgende aflevering gaan we kijken wat u allemaal nodig hebt om te kunnen streamen.

________________
Klik hier voor deel 1
Klik hier voor deel 3

index