DVD-recensie
Keeping Score: Mahler, Origins and Legacy
© Aarnout Coster, november 2012
 |
Mahler, Origins and Legacy
Documentaire in de serie “Keeping Score’
Door Michael Tilson Thomas en The San Francisco Symphony
+ Bonus: Mahler: Symfonie nr. 1 – Lieder eines fahrenden Gesellen* - Adagietto uit Symfonie 5 – Scherzo uit Symfonie 7 – Rondo-Burleske uit Symfonie 9
Thomas Hampson (bariton)*, San Francisco Symphony o.l.v. Michael Tilson Thomas
Opname: 2011, Davies Symphony Hall, San Francisco
SFS 8 21936–0041–97 • 3.47'• (2 dvd’s) (ook verkrijgbaar in Blu-ray)
Michael Tilson Thomas (MTT) presenteert, speelt piano en dirigeert het San Francisco Symphony in deze documentaire. Op sympathieke wijze vertelt hij over het leven en de muziek van Mahler – hij ziet beide niet los van elkaar. Diverse places de memoire komen in beeld. Om te beginnen neemt hij ons mee naar het Moravische stadje Iglau, waar Mahler zijn jeugd doorbracht. We zien en horen de militaire kapel op het grote plein in de stad, we bezoeken de Synagoge en de natuur in de omgeving. MTT vertelt over de sfeer in Mahlers ouderlijk huis en over de dood van 8 van zijn broers en zusters. Al deze aspecten oefenden een indringende invloed uit op de jonge, gevoelige musicus en waren bepalend voor zijn (latere) compositorische werk. MTT ziet een verband tussen de weidsheid van het centrale plein in Iglau (klik hier) en de omvang van Mahlers latere symfonieën. Dit alles wordt uitgebreid geïllustreerd aan de hand van fragmenten uit de Eerste Symfonie en de Lieder eines fahrenden Gesellen. MTT over het vierde lied (met name het ‘Lindenbaum’ gedeelte, dat ook in het derde deel van de Eerste symfonie voorkomt): ‘It is so beautiful that it makes you cry, why – it’s too beautiful to last.’
Het latere werk bespreekt hij vervolgens aan de hand van een aantal fragmenten uit de symfonieën en enkele liederen. Hoogte- en diepteputen in het leven van de componist vinden hun weerslag in zijn werk. Het meest originele symfoniedeel is volgens MTT: het Rondo-Burleske uit de Negende symfonie. MTT: ‘De pers in Wenen voerde een hetze tegen Mahler, die zelf wel wist dat dat hij een merkwaardige indruk maakte: zijn manier van lopen, zijn stem – het Rondo-Burleske is in essentie een parodie van hemzelf.’
Na Iglau zien wij MTT op locatie in Budapest, Hamburg, Wenen, New York en Grinzing (het graf). Oude zwart-wit filmpjes en foto’s geven een tijdsbeeld. Het Rückert-lied Liebst du um Schönheit klinkt: Alma komt in Mahlers leven ‘presenting herself as an artistic pin-up girl’. We bekijken de drie Komponierhäuschen. Op bijzondere wijze is Mahlers villa aan de Wörthersee in beeld gebracht: vanuit verschillende gezichtspunten, maar ook wordt het interieur (deels) getoond – MTT had speciale toestemming hiervoor gekregen van de huidige bewoners.
Het is een genoegen deze documentaire te bekijken, dank zij een uitstekende beeld- en geluidregie, goed gedoseerde informatie en fraai uitgevoerde muziekfragmenten. MTT’s presentatie is levendig, duidelijk, boeiend, niet zonder humor en betrokken bij het onderwerp.
Bij elk werk op de bonus-dvd geeft MTT een korte toelichting. De Eerste Symfonie en de Lieder eines fahrenden Gesellen worden compleet uitgevoerd. De delen uit de Vijfde, Zevende en Negende Symfonie zijn gekozen als voorbeelden van muzikaal verwerkte belangrijke emotionele gebeurtenissen in Mahlers leven.
Met zijn beheerste en toch gepassioneerde wijze van dirigeren laat MTT het orkest op vitale en geacheveerde wijze Mahler tot klinken brengen. Het is een ervaren Mahler-orkest: op het eigen label SFS is een veel geroemde Mahler-cyclus op cd uitgebracht. Op de ‘ranglijst’ van wereldorkesten van Gramophone 2008 stond het orkest op de dertiende plaats, geen slechte score, met bijvoorbeeld het Gewandhaus op plek 17 en het Metropolitan Opera Orchestra op 18.
Thomas Hampson is in de :Lieder einses fahrenden Gesellen in grote vorm. Zijn voordracht is, zoals we van hem gewend zijn, soepel, intens en gevoelig, met bijpassende subtiele mimiek.
Beeld(regie) en geluid zijn voortreffelijk (en gelukkig zonder wazige overvloeiers).