DVD-recensie
© Paul Korenhof, december 2024
|
Joh. Strauss jr: Die Fledermaus Georg Nigl (Gabriel von Eisenstein), Diana Damrau (Rosalinde), Andrew Watts (Orlofsky), Sean Panikkar (Alfred), Markus Brück (Falke), Martin Winkler (Frank), Kevin Conners (Blind), Katharina Konradi (Adele), Miriam Neumaier (Ida), Max Pollak (Frosch) e.a. |
 |
Voor de enscenering kan ik verwijzen naar mijn recensie die DNO van dezelfde productie presenteerde (klik hier) en die slechts in detail afwijkt van de voorstelling die vorig jaar in München te zien was. Als we voorbijgaan aan platvloersheden als extra onderbroeken voor het Nederlandse publiek, hangen de verschillen vooral samen met het feit dat in Amsterdam andere solisten met een andere persoonlijkheid op het toneel stonden, zodat de karakters tot op zekere hoogte anders ingevuld werden.
Voor het belangrijkste verschil zorgde de bezetting van Orlofsky, in Amsterdam de mezzosopraan Marina Viotti als vrouw met een baard, in München de countertenor Andrew Watts als een drag queen. Overtuigen deed mij geen van beiden. Viotti leek met de enscenering moeilijk uit de voeten te kunnen, terwijl Watts er nog meer een circusact van maakt en lang niet de vocale flair ontplooit waar de rol om vraagt. Dat regisseur Barrie Kosky zou proberen om aan een travestierol een andere draai te geven, was te verwachten, maar met de (dubbele) travestie die hij bedacht, schoot hij ver buiten de roos.
Het grote pluspunt bij de Münchner opname is de bezetting van de hoofdrollen. Georg Nigl mist in zijn timbre het romige van Eberhard Waechter (misschien iets te veel eigentijdse muziek gezongen?), maar de Weense operettestijl is voor hem geen probleem. Daarbij is hij een acteur die volledig overtuigt als een ouder wordende Eisenstein die nog snel even de bloemetjes buiten wil zetten, een element dat bij de jongere Björn Bürger in Amsterdam nog volledig ontbrak.
Tegenover hem plaatst Diana Damrau als Rosalinde een vrouw met levenservaring die pas in een laat stadium met de welgestelde Eisenstein getrouwd is. Haar zang mag dan iets minder Weens klinken dan die van Hilde Gueden of Lucia Popp, maar zij is wel een actrice die met een sterke timing de komische aspecten weet uit te buiten.
De sopraan Katharina Konradi had ik als Adele iets meer operette-ervaring en vooral een dosis 'Wienerisch' in haar voordracht toegewenst, maar een zangeres met een eigen karakter is zij zeker en haar beide aria's brengt zij met het aplomb waar de rol en de situatie om vragen. Als de bij Kosky sterk narcistische Alfred is er weinig verschil tussen de tenor Sean Panikkar en zijn collega in Amsterdam en Markus Brück overtuigt in de rol van Falke evenzeer als Thomas Oliemans.
Wel heb ik moeite met de Frank van Martin Winkler, die Kosky in het eerste bedrijf laat opkomen als een nakomeling van Nosferatu, en die zich verder moet gedragen als een bekrompen dienstklopper die door de regisseur uiteindelijk volledig voor schut kan worden gezet. Winkler vult dat meesterlijk in, zelfs op de momenten waarop zijn tekst een ander soort personage suggereert. Erich Kunz, de onovertroffen Frank van de Weense Staatsopera, heeft behalve van die rol ook meerdere opnamen gemaakt van Weense liederen aks het Wiener Fiakerlied en 'Mei Muatterl war a Waenerin', maar van die sfeer, voor mij onontbeerlijk voor Frank, moet Kosky duidelijk niets hebben.
Dirigent Vladimir Jurowski legde Die Fledermaus al in 2003 voor dvd vast in Glyndebourne, in een heerlijke ensemble-voorstelling met de toen 59 jaar oude Thomas Allen als een verrukkelijke, net nog 'middelbare' Eisenstein op jacht naar groene blaadjes. Die ervaring zal de Russische dirigent, tegenwoordig GMD in München, van pas zijn gekomen bij deze enscenering die heel wat uitbundiger en vooral overdadiger was. Desondanks weet hij het Münchner ensemble om te smeden tot een sprankelende eenheid die Strauss' operette in ieder geval muzikaal uitstekend tot zijn recht laat komen.