DVD-recensie
Verkeerde weemoed
© Paul Korenhof, november 2018
|
Puccini: La Bohème |
 |
Weemoed is goed, maar niet als een kennismaking naar het verleden doet terugverlangen. In Covent Garden stond La Bohème op het repertoire (met 25 reprises, meer dan eens in de twee jaar!) in een productie van John Copley. Mede dankzij de naturalistische en bijzonder sfeervolle toneelbeelden van Julia Trevelyan Oman was die voorstelling een wonder van poëzie, nostalgische sfeer, karaktertekening en detailwerking. Zelf koester ik de herinnering aan diverse voorstellingen met daaronder misschien wel de mooiste Bohème van mijn leven: een voorstelling in 1980 met Mirella Freni, Carol Neblett, Peter Dvorský, Peter Glossop, John Rawnsley en Gwynne Howell.
Het gerucht gaat dat het ROH bij het monteren van een nieuwe enscenering voor alle zekerheid de oude decors niet heeft vernietigd, maar ook zonder dat is die productie gelukkig niet helemaal verdwenen. In 1982 werd een voorstelling met Ileana Cotrubas, Marilyn Zschau, Neil Shicoff en Thomas Allen (met eveneens het duo Rawnsley-Howell als Schaunard en Colline) voor televisie opgenomen en ondanks de licht verouderde beeldkwaliteit blijft die registratie voor mij de mooiste en meest sfeervolle van alle registraties (momenteel voor twaalf euro via internet verkrijgbaar). De nieuwe productie van Richard Jones heeft mooie momenten, is technisch superieur, wordt schitterend gedirigeerd en heeft een paar opvallende vertolkingen, maar de productie van Copley gaat echt mee naar het onbewoonde eiland!
Toen ik de nu op dvd/BD uitgebrachte voorstelling vorig jaar in de bioscoop ging zien, hield ik een beetje mij hart vast. Regisseur Richard Jones wil zich nog wel eens te buiten gaan aan extravaganties, maar daarvan is hier gelukkig geen sprake. Nou ja, hooguit een beetje als hij Café Momus neerzet als een iets te luxueus etablissement waar Musetta wel over de tafels loopt en zich al zingend - met extra toeschouwers voor de ruiten - van haar zijden ondergoed ontdoet om dat Marcello over het hoofd te gooien.
Afgezien van het feit dat de tekst een caféterras in de buitenlucht voorschrijft (onlogisch gezien de temperatuur in het eerste bedrijf, maar het is nu eenmaal zo) houdt Jones zich in deze productie opvallend aan het libretto. Speelde daarbij mee dat de Royal Opera streefde naar een voorstelling die wederom enige tijd op het repertoire kon blijven? Een slechte enscenering is het in ieder geval niet en mede door de minder ridicule, meer 'Parijse' decors van Stewart Laing is die verre te prefereren boven de productie die DNO ons al twee keer voorschotelde (klik hier).
Afgezien van het derde bedrijf gaat de bescheiden gemoderniseerde voorstelling van Jones echter mank aan een gebrek aan poëzie, en zonder een solistenteam dat die poëzie in zang en spel oproept, is dat voor La Bohème dodelijk. Daarmee komen we bij het grootste probleem van deze uitgave: een gebrek aan muzikale overtuigingskracht. Aan de directie van Antonio Pappano ligt dat niet, integendeel: Puccini's partituur klinkt hier zo helder en gedetailleerd als ik lang niet gehoord heb, met een perfect gevoel voor de typisch pucciniaanse rubati die zo essentieel zijn voor de dosering van het sentiment in deze opera. Vooral het slot van het derde bedrijf is beeldschoon in opbouw, muzikale frasering en kleuring, en daar bereiken de solisten ook het niveau dat ons de zakelijke, soms zelfs wat kille enscenering van het eerste en tweede bedrijf doet vergeten.
Een ensemble dat het nodig maakt de papieren zakdoekjes te laten aanrukken, staat hier echter niet op het toneel, al zijn Nicole Car en Michael Fabiano uitmuntende zangers met jeugdige, welluidende en goed gehanteerde stemmen. Vooral bij Mimì miste ik echter de Puccini-magie. Een echte Puccini-sopraan moet sympathie oproepen voordat we haar zien, iets wat de componist ook wilde bereiken door zijn heldinnen waar mogelijk te laten horen voordat wij hen zien, en dat gevoel had ik hier niet.
Een ander probleem is hier dat meteen daarna, bij het eerste dialoogje van Rodolfo en Mimì, de vonk niet overslaat. Daar moet de toeschouwer meteen gegrepen worden door een liefdespaar dat duidelijk voor elkaar bestemd is, maar dat elkaar treft in omstandigheden die bij voorbaat het ergste doen vrezen. Ook dat gevoel had ik niet en als een publiek dan ook nog in de lach schiet door de knullige manier waarop Mimì flauw valt en de nog knullerige manier waarop Roldolfo daarop reageert, wordt de betovering niet verbroken, er is gewoon helemaal geen betovering.
Meer dan de beide hoofdrollen overtuigden mij de lyrische Marcello van Marius Kwiecien en de warme Musetta van Simona Mihai, een zangeres met zoveel fluweel in haar timbre dat ik haar eigenlijk veel liever als Mimì had gehoord. Voor het echte Bohème-gevoel zorgde eveneens (en misschien nog wel meer) de bariton Florian Sempey als een Schaunard die de flamboyante vertolking van John Rawnsley benaderde. Aan de andere kant zette de bas Luca Tittoto een kleurloze Colline neer wiens ariaatje in het laatste bedrijf bijna ongemerkt voorbijging.
Op de kwaliteit van beeld en geluid van de blu-raydisc is wederom niets aan te merken, en dat geldt niet alleen voor de technische kant. Ook artistiek is de beeldregie voorbeeldig, alsof de cameraregisseur meer gevoel voor poëzie ten toon spreidde dan Richard Jones. En Puccini's 'piccole cose' in het orkestspel heb ik bij een prachtige geluidsbalans zelden zo fraai horen doorkomen als hier.
Anders dan het dvd-boekje wil doen geloven is dit echter niet dezelfde opname die op 3 oktober 2017 in bioscopen te zien was, in ieder geval niet integraal. Van die voorstelling herinnerde ik mij dat de rol van Musetta werd overgenomen door Joyce El-Khoury, die in die rol ook in Amsterdam te gast was geweest. Een bevestiging daarvan vond ik na enig zoeken op internet (klik hier).