CD-recensie

© Siebe Riedstra, augustus 2020

Les Vents Français mogen met recht aanspraak maken op de titel Jaguar onder de blaaskwintetten. De betrokken musici zijn stuk voor stuk coryfeeën op hun instrument: Emmanuel Pahud (solofluitist van de Berliner Philharmoniker, François Leleux (jarenlang solohoboïst van het orkest van de Bayerische Rundfunk), Paul Meyer (klarinetvirtuoos en dirigent), Radovan Vlatkovic (internationaal gevraagd solist) en Gilbert Audin (solofagottist van het orkest van de Parijse Opéra). Pianist Eric le Sage mag bogen op een succesvolle carrière als kamermusicus zowel als pianosolist. Een paar maanden geleden besprak ik hier een dubbel-cd met de titel Moderniste - met werken van twintigste-eeuwse en eigentijdse componisten. Nu begeven ze zich naar de negentiende eeuw, met een cd die de titel Romantique meekreeg.

Zo'n terugtrekkende beweging lijkt voor de hand te liggen, maar valt in de praktijk tegen, want romantische reuzen als Schumann en Brahms hielden zich niet bezig met kamermuziek voor blazersensembles. Dus moet er worden uitgeweken naar componisten van het tweede garnituur: componisten als Louis Spohr en George Onslow die door de muziekliefhebbers van destijds veelal hoger werden aangeslagen dan hun grote tijdgenoot Ludwig van Beethoven. Samen met August Klughardt, een vergeten toonmeester van een halve eeuw later, krijgen zij op deze cd een luxebehandeling die ze boven zichzelf uittilt.

De cd opent met een blaaskwintet van August Klughardt (1847-1902), een vergeten componist die een groot bewonderaar was van Richard Wagner. In Dessau, waar hij werkzaam was als operadirecteur, stelde hij Der Ring voor aan het publiek. Als componist is hij geheel vergeten, maar twee jaar voor zijn dood schreef hij een blaaskwintet dat hardnekkig kans ziet om repertoire te houden. Dat blijkt ook uit het feit dat er meerdere opnamen van gemaakt zijn, waaronder eentje door het Nederlandse Hexagon Ensemble (Et'cetera KTC 1295). In zijn componeren werd Klughardt uiteraard beïnvloed door Wagner, maar hij wortelt in de vroege romantiek van Schubert, Mendelssohn en Schumann. Zijn blaaskwintet is een mooie hybride van de meester uit Bayreuth en de door hem geminachte joodse Mendelssohn.

George Onslow (1784-1853) stond in Frankrijk bekend als de Franse gentleman - dankzij zijn adellijke Engelse vader, die wegens een schandaal in Frankrijk een goed heenkomen zocht. Onslow begon pas op zijn tweeëntwintigste met componeren, maar wist zich met zijn strijkkwartetten de bijnaam 'Franse Beethoven' te verwerven. In zijn werken merken we niets van de verworvenheden van de latere Beethoven, Onslow leunt vooral op het vroege opus 18. Op latere leeftijd schreef hij een handvol werken voor blazers, waaronder een sextet, een septet, een nonet en het blaaskwintet opus 81 dat hier is opgenomen. Een aardige bijzonderheid is dat Onslow studeerde bij Anton Reicha, de man die in het begin van de negentiende eeuw met vierentwintig blaaskwintetten zorgde voor een ongekende bloei van het genre.

Louis Spohr (1784-1859), geboren in hetzelfde jaar als Onslow, was met zijn twee meter een imposante verschijning op het podium. Als vioolvirtuoos was hij een directe concurrent van Paganini, en ook als dirigent stond hij zijn mannetje. De componist Spohr gaf nieuwe impulsen aan het strijkkwartet door de nadruk die hij legde op de partij van de primarius: veel van zijn strijkkwartetten zijn verkapte vioolconcerten. In zijn componeren ging hij met enige terughoudendheid met zijn tijd (Wagner) mee, maar hij heeft vooral naam gemaakt met het lanceren van nieuwe genres: dubbelkwartetten voor twee strijkkwartetten, een concert voor strijkkwartet en orkest, en concertante symfonieën voor viool en harp. Mevrouw Spohr was een virtuoos bespeler van de harp, die op latere leeftijd vanwege een blessure overstapte naar de piano. Voor haar schreef Spohr zijn kwintet voor blazers (zonder hobo) en piano, opus 52, onmiddellijk gevolgd door een versie voor strijkkwartet en piano, opus 53. Overigens was Spohr zelf geen pianist, wat blijkt uit de onhandige pianopartij. Niettemin was iemand als Chopin enthousiast genoeg om een uitvoering van het kwintet te verzorgen - al wist hij geen raad met de vingerzettingen.

Over Les Vents Français valt weinig meer te zeggen dan dat het eenzaam aan de top staat. Dat het zich dan ook nog bekommert om vergeten repertoire geeft de verzamelaar een extra zetje. Iedere cd van deze Olympische virtuozen is een schot in de roos. Chapeau!

index