CD-recensie

© Siebe Riedstra, april 2014

Linus Roth neemt al een paar jaartjes op voor het Nederlandse label Challenge, met als resultaat sonates van Brahms, Schumann en.. Weinberg. De drie uitgaven kwamen hier uitvoerig aan bod - zelf besprak ik de sonates van Brahms, en in die bespreking ging ik ook in op de achtergrond van solist Linus Roth. Hier presenteert hij zich voor het eerst in een solistische zetting, en mijn hoed gaat in de eerste plaats diep af voor het gekozen repertoire. Recensenten beklagen zich nogal eens over de enorme hoeveelheid doublures die ze te verwerken krijgen, en terecht, maar tegelijkertijd vraagt schrijver dezes zich af hoe je de kosten van zo'n uitgave ooit terugverdient.

Het Vioolconcert van Benjamin Britten heeft de concertzaal nog steeds niet veroverd, maar het krijgt wel steeds meer discografische aandacht, ook van Nederlandse violisten, denk aan de opname die Janine Jansen maakte voor Decca, of de verbluffende live-uitvoering door Simone Lamsma, uitgezonden door Radio 4. Ik kan het niet laten om even te verwijzen naar de recent verschenen box met live-opnamen van Theo Olof (klik hier voor de recensie) - hij was de eerste die een opname van Brittens concert maakte. Dat zat zo: op een dag ziet Olof in de etalage van muziekhandel Broekmans & Van Poppel het kersverse Vioolconcert van Benjamin Britten liggen. Hij aarzelt niet, koopt het en studeert het; wanneer Britten naar Holland komt voor een optreden in het Holland Festival speelt hij het voor aan de componist. Britten is enthousiast en nodigt Olof uit voor optredens en een plaatopname in Engeland. Sir John Barbirolli dirigeert. Olof blij - Britten zet zijn voet dwars: de opname wordt afgekeurd omdat de componist ontevreden is met zijn eigen orkestratie. Decennia later verschijnt ze alsnog, de enige echte opname van de oorspronkelijke versie. Gelukkig is Olof zo verknocht aan Brittens concert dat hij het zijn hele leven zal blijven spelen.

Het Vioolconcert van Mieczyslaw (=Moses) Weinberg heeft het qua bekendheid nog veel moeilijker dan dat van Britten, en eerlijk gezegd begrijp ik daar niets van. Wie het derde deel van dit concert heeft gehoord zou vroeger meteen naar de winkel gerend zijn, en tegenwoordig voldoet een simpele muisklik. Hoe dan ook, de waardering die Dmitri Sjostakovitsj uitsprak voor dit stuk is volkomen terecht, nog afgezien van het feit dat niemand minder dan Leonid Kogan de wereldpremière verzorgde. De soloconcerten van Weinberg waren in de Sovjet Unie sowieso geliefd bij beroemde solisten, denk aan het celloconcert (Rostropovitsj) of het trompetconcert (Timofei Dokhschitzer). Ik hoop van harte dat Linus Roth de kans krijgt dit schitterende concert ook op het concertpodium te spelen. En laat u vooral niet wijs maken dat Weinberg een goedkope imitator van Sjostakovitsj zou zijn. Wie zoiets zegt over Haydn en Beethoven wordt vierkant uitgelachen, en zo is het hier ook. Wat weten wij nou helemaal van de situatie in de toenmalige Sovjet Unie? Er zijn honderden componisten van wie we nog nooit een noot hebben gehoord, en daar zit menigeen tussen wiens werk tol betaalt aan de grootste Sovietcomponist van zijn tijd. Dat is onvermijdelijk. Ik ben ervan overtuigd dat Weinberg met het langzame deel uit zijn Vioolconcert, waarin de joodse ziel zijn diepste smarten uitdrukt, Sjostakovitsj heeft beïnvloed, en niet andersom - luister maar naar Dmitri's strijkkwartetten.

De interpretatie van de beide concerten door Linus Roth is zonder meer subliem. Dat er vier volle dagen aan de opname zijn besteed zegt genoeg over de kwaliteit van het orkestaandeel. Dirigent Mihkel Kütson (1971) is afkomstig uit Estland, en mag bogen op een succesvolle carrière in menig Duits operahuis. Sinds 2012 is hij G(eneral)M(usik)D(irektor) in Krefeld/Mönchengladbach. Het opnameteam komt verrassend genoeg uit België, en afficheert zichzelf op www.serendipitous.eu , waar te lezen valt dat ze de nodige ervaring met filmmuziek hebben. We merken dat direct aan de luxueuze breedte van het spectrum, waarin vooral in de rustige delen heel veel ruimte is voor details (pauken en soloviool in de cadens van het eerste deel van Brittens concert!). Laat u vooral niet afschrikken door de relatieve onbekendheid van dit repertoire: hier valt immens veel te genieten.

index