CD-recensie

 

© Gerard Scheltens, maart 2008


 

Brahms: Vioolconcert in D, op. 77.
Joachim:
Vioolconcert nr. 2 in d, op. 11 (Hongaars).

Christian Tetzlaff (viool), Deens Nationaal Symfonieorkest o.l.v. Thomas Dausgaard.

Virgin Classics 5021092 • 78' •

 

 


Brahms, Bruch en Dvorák droegen hun vioolconcerten aan hem op en ook met dat van Schumann is hij nauw verbonden. Hij had een belangrijk aandeel in de solopartij van Brahms' meesterwerk. Maar de grote violist Joseph Joachim (1831-1907) nam ook zelf de pen ter hand. Hij componeerde drie concerten en nog wat ander werk voor viool en orkest. Daarvan is het 'Hongaarse', nummer 2, het meest bekend - of liever het minst onbekend. Ik heb er een Vox-opname van uit 1993 met Aaron Rosand, die interpretatief zeker niet onderdoet voor Tetzlaff, maar opnametechnisch wel. De opname van Rachel Barton Pine op het label Cedille (ook gecombineerd met Brahms) ken ik niet.

De 'Duitser' Joachim was een kosmopoliet. Hij werd geboren in de stad die nu Bratislava heet, achtereenvolgens Hongaars, Oostenrijks en Tsjechoslowaaks was en nu dan de hoofdstad is van Slowakije. Het Hongaarse element hoorde bij zijn 'roots'. We vinden deze volksmelodiek vooral terug in de finale van dit concert met de titel Alla Zingara. Verwacht geen czardas-muziek: het is een virtuoos en energiek, maar vooral melodieus stuk. Dat geldt ook voor de beide voorafgaande delen, waarvan het openings-allegro bijna 20 minuten duurt, langer dan de beide andere delen samen. De Romanze die erop volgt is wat je ervan verwacht: een romantisch, zoetvloeiend stuk, waarin de vioollyriek volop bloeit. Het hele werk toont vooral verwantschap met Schumann. Het is Joachims belangrijkste en interessantste werk. Het concert nr. 3 en de Notturno op. 12, waarvan ik ook een opname heb, zijn beslist minder.

Maar ook uit dit 'Hongaarse' concert wordt snel duidelijk dat de grote violist geen echte componist was. Deze verdienstelijke muziek verveelt snel en is niet ten onrechte vergeten. Dat blijkt nog eens extra uit de - voor Joachim ongunstige - koppeling met het concert van Brahms. Ook dat heeft een finale waarin Hongaarse elementen een rol spelen, maar hoeveel meer doet Brahms ermee!

Wij beschouwen zo'n zeldzaam concert van een kleine meester misschien als een aardige bonus bij het eigenlijke hoofdwerk, maar Christian Tetzlaff behandelt Brahms en Joachim met evenveel liefde en energie. Joachim lijkt daardoor vleugels te krijgen. Al neemt het werk daardoor geen hogere vlucht dan waartoe het is staat is, deze aanpak doet sympathiek aan. Maar de ware verrassing komt toch door het overbekende Brahms-concert, dat door de frisse en temperamentvolle aanpak van Tetzlaff en Dausgaard weer als nieuw lijkt. Met veel energie trekken zij een doorlopende spanningsboog. Nooit wordt het spel sleets, integendeel, ook aan de lyriek wordt alle aandacht besteed. Wat een mooie toon heeft deze violist: hij lijkt het werk ter plaatse te ontdekken. Na het rustpunt van het Adagio benadrukt hij in de finale spelenderwijs de dansante, Hongaarse kant van Brahms' concert en legt daardoor een zinvol verband met dat van Joachim. Dirigent Dausgaard (pas nog verantwoordelijk voor mooie, doorzichtige Schumann-symfonieën voor Danacord) en zijn Deense orkest sluiten daar naadloos en congeniaal bij aan. Een heel sterke uitvoering dus, eentje om te hebben.

(Deze cd werd ook besproken door Siebe Riedstra. Klik hier voor zijn recensie).


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links