CD-recensie

© Aart van der Wal, januari 2025

In juli 2015 besprak collega Gerard Scheltens de zes Trio's op. 1 voor klarinet, viool en basso continuo van de in Antwerpen geboren en daar furore gemaakte componist en klarinettist Henricus Josephus Tobi (1741-1809). De cd, hier besproken, was bedoeld als eerste deel van een aan Tobi gewijd project, met als gangmaker Vlad Weverbergh, toen op zijn eigen muzieklabel Vlad Records.

De eerste gedrukte uitgave van de zes Trio's op. 1

Diezelfde opname vinden we nu terug op deze door het muzieklabel Et'cetera onlangs uitgebrachte dubbel-cd. Vreemd is wel dat niet blijkt uit de in het boekje afgedrukte opnamegegevens, want onder ‘credits' staat als opnamedatum januari 2024 vermeld, met als opnamelocatie het AMUZ in Antwerpen, wat uiteraard niet kan kloppen. De trio's werden immers al in november 2014 opgenomen in de eveneens in Antwerpen gevestigde Studio C. Dat is dienaangaande overigens de enige kritische noot, want de cd is wel bijgepakt als ‘bonus'. Omdat het gescheiden werken en uitvoeringen zijn: de trio's en de koorwerken, vervalt het bezwaar dat de beide opnamen behoorlijk van elkander verschillen: de in Studio C vastgelegde registratie is aanmerkelijk ruimtelijker (ik vermoed dat er kunstmatige galm aan is toegevoegd) dan die in het AMUZ.

Het Terra Nova Collective

On period instruments is alleen een aanbeveling als ook de daarmee verbonden retorica op orde is en dat is bij het Terra Nova Collective zeker het geval. De muziek zelf kan helaas niet bogen op indrukwekkende oorspronkelijkheid en wie er in stilistisch opzicht meer dan vlagen van Wolfgang Amadé in meent te kunnen herkennen heeft wat mij betreft gelijk. Het is modieus gecomponeerd en onmiskenbaar gericht op de toen geldende 'goede smaak' in de Sinjorenstad, al is het eruit sprekende vakmanschap wel eviden. Echt boeiend wil het echter maar niet worden, het ‘authentieke' karakter van het instrumentarium ten spijt. Het zijn slechts twee willekeurige voorbeelden: Tobi's Dixit Dominus (in D a 4 en in F a 6) kan qua inventiviteit en progressie zelfs niet in de schaduw staan van Händels gelijknamige oratorium uit 1707 of - in een geheel ander domein - Haydns Stabat Mater uit 1767. Ik geloof ook niet dat een (nog) sprankelender uitvoering dan die van het Terra Nova ensemble dat beeld nog kan doen wijzigen.

Dixit Dominus in F (autograaf)

Dat Bart Vandewege (hij is niet alleen klarinettist en dirigent, maar ook zanger bij o.a. het Collegium Vocale en het Huelgas) zich inspant voor het oeuvre van Tobi is zeker lovenswaardig, maar dat deze composities zich kunnen meten met zijn beroemde tijdgenoten, zo las ik in een recensie van een Belgische collega, verwijs ik naar het rijk der fabelen.

	Henricus Josephus Tobi

Terra Nova (Nieuw Terrein) is het Belgische ensemble dat zich vooral richt op het (her)ontdekken en uitvoeren van (vrijwel) vergeten muziek uit de achttiende en negentiende eeuw. Wie op die gronden selecteert dient zich wel te realiseren dat veel van die muziek terecht onder die noemer valt. Er valt ongetwijfeld nog het nodige te (her)ontdekken, maar dat er 'ergens' nog een meesterwerk onder schuilgaat, wordt met het verstrijken van de tijd steeds minder waarschijnlijk.

Tobi ... To be or not to be, that's the question. Voor mij in ieder geval niet...

index