CD-recensie

© Aart van der Wal, april 2024

Voor mij ligt het superieure karakter van deze cd in de onwaarschijnlijk superieur uitgevoerde veertien Bagatellen van Béla Bartók. Het zijn uitsluitend miniaturen (de titel zegt het al), maar wel van een groot gevarieerd gehalte met daarin al de eerste sporen van de nieuwe wegen die de componist in zijn latere pianowerken en strijkkwartetten zou inslaan. Hoe bijzonder kan het alleen al zijn: linker- en rechterhand in een andere toonsoort? En zo fenomenaal gespeeld als door Anderszewski is het wisselende panorama ongekend; met bovendien de aantekening dat ze alle veertien slechts zelden te horen zijn (het 'waarom' moet ik in het midden laten, want dit is geweldige muziek). Planès nam er nét geen veertien op (hier besproken).

Anderszewski heeft eveneens grote affiniteit met de pianowerken van Szymanowski. Diens mazurka's (we horen er hier zes van de in totaal twintig) vormen een even indrukwekkende toetssteen voor iedere pianist als Bartóks Bagatellen. Anderszewski nam al twee decennia geleden, toen voor Erato, een aantal stukken van zijn Poolse landgenoot op, waaronder diens Derde pianosonate, Métopes en Masques (hier besproken). Toen al bleek hoezeer de pianist met deze muziek van Szymanowski als het ware vergroeid was. Opnieuw toont Anderszewski dat hij in deze uitermate weerbarstige materie uitstekend de weg weet. De Poolse muzikale folklore (waarvan de mazurka als dans deel uitmaakt) pas het als een handschoen, terwijl dankzij zijn grote pianistische kwaliteiten de voor deze stukken vereiste, buitengewoon veeleisende techniek als het ware een bijna en passant karakter krijgt. Alsof hij deze afwisselend dissonante, grillige en zelfs ruwe uitingen zomaar even uit de mouw schudt. Dat hij niet consequent de volgorde (nr. 3, 7, 8, 10, 5 en 4) in de partituur heeft aangehouden heb ik niet als bezwaar ervaren.

Janáceks Po zarostlém chodnícku, beter bekend als On an overgrown path of Op een overwoekerd pad, mag zich eveneens wentelen in een ronduit betoverende vertolking. Bovendien betreft het de vijf deeltjes die samen Boek II vormen en - om welke reden ook - helaas aanmerkelijk minder worden gespeeld dan die uit Boek I. Misschien heeft het ermee te maken dat de componist de deeltjes van Boek II, anders dan die van boek I, geen direct aansprekende titel heeft willen meegeven? Muzikaal staan beide boeken evenwel op hetzelfde hoge (expressieve) niveau. Prima dus dat Anderszewski voor Boek II heeft gekozen.

De opname is zowel sonoor als transparant en gedetailleerd, op twee verschillende locaties tot stand gekomen (Warschau en Berlijn).

index