CD-recensie
© Aart van der Wal, maart 2012
 |
Schubert: Fantasie in C, D 934 - Rondo brilliant in b, D 895 - Vioolsonate in A, D 574
Carolin Widmann (viool), Alexander Lonquich (piano)
ECM New Series 2223 476 4546 • 64' •
Opname: oktober 2010, Reitstadel, Neumarkt (D)
Onverplichtende huismuziek, zo oordeelde men vroeger vaak over deze stukken van Schubert voor viool en piano. Het duurde echter wel even alvorens de grootheid van deze stukken werd herkend. 'Der Schwammerl' (zoals hij door zijn vrienden werd genoemd, ofwel een grote paddestoel in Oostenrijks dialect) stond in de diepe schaduw van zijn tijdgenoot Beethoven, de componist die nieuwe grenzen had gesteld die niet meer te overschrijden leken. Wat toen en nog veel later gemakshalve over het hoofd werd gezien was dat Schubert, de als burgermannetje getypeerde biedermeier, in nauwelijks tien jaar de reuzenstap maakte van muzikaal nog dolende adolescent naar de grote werken als de 'Große C-Dur' D 944, de pianosonates D 958, 959 en 960, het Strijkkwintet, natuurlijk Winterreise en de onvoorstelbare diepgang van de laatste losse liederen die onder de alleszeggende, door de muziekuitgever bedachte titel Schwanengesang na zijn dood werden uitgegeven.
De groteske onverschilligheid ten aanzien van Schuberts muziek in de negentiende en nog een groot deel van de twintigste eeuw kunnen we gelukkig sinds Artur Schnabel, Walter Legge, Elisabeth Schwarzkopf, Gerald Moore en Dietrich Fischer-Dieskau achter ons laten, al is er nog een segment gebleven dat met Schubert nog steeds niet veel op heeft: de opera. Zelfs Claudio Abbado en Nikolaus Harnoncourt hebben daaraan niets wezenlijks kunnen veranderen. De opera's van Carl Maria von Weber staan wel her en der (nog) op de lessenaars, maar die van Schubert lijken er nauwelijks nog toe te doen. Die Zwillingsbrüder, Fierrabras, Die Zauberharfe, Alfonso und Estrella, ze liggen gewoon niet goed 'in de markt' (Die Verschworenen viel al in Schuberts tijd onder de hakbijl van de censuur, Rosamunde kan geen opera worden genoemd en Der Graf von Gleichen heeft Schubert nooit voltooid, hoewel er voldoende materiaal voorhanden is om er een reconstructie van te maken).
Ofschoon de jonge generatie topviolisten en hun begeleiders zich ook met groot enthousiasme en succes zowel in de concertzaal als op cd op deze stukken hebben geworpen is er zeker nog ruimte voor nieuwe interpretaties, zoals deze door het duo Widmann/Lonquich. Carolin Widmann heeft vooral furore gemaakt met eigentijds repertoire, dat bovendien deels speciaal voor haar is en nog wordt geschreven. Dat overkomt niet iedere grote violist(e), maar het is het bewijs van Widmanns grote affiniteit met de muziek van haar componerende tijdgenoten (nog in februari gaf ze in de Kleine Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw de Nederlandse première van Christian Masons duo voor viool en piano Learning Self-Modulation). Misschien speelt mee dat zij de zus is van de componist en klarinettist Jörg Widmann, die trouwens eveneens behoorlijk aan de internationale weg timmert? Dat de eigentijdse muziek gewoon in haar genen zit, bijvoorbeeld?
Genoeg gespeculeerd, naar Schubert, die zo'n honderdtachtig jaar geleden ook eigentijdse muziek schreef.
Dat Widman niet alleen haar uitzonderlijke talent demonstreert in de hedendaagse muziek bleek al eerder uit haar Schumann-cd (klik hier voor de recensie). Ook op deze Schubert-werken weet zij de expressieve kern voluit te raken en kan ze met haar fenomenale techniek een groot scala aan klankkleuren tevoorschijn toveren waarmee ze deze stukken van extra reliëf en diepte voorziet. Lonquich is een buigzame partner die haar moeiteloos volgt in deze uiterst gevarieerde exploraties, waarin ieder spoor van routine is uitgebannen. Widman en Lonquich nemen ons mee naar Schuberts romantische en vaak omfloerste Abendland, waarin zelfs de vrolijke tonen uiteindelijk het onderspit lijken te moeten delven. Schubert kende geen echt vrolijke muziek...An die Musik, een indrukwekkender pleidoor voor deze stukken lijkt nauwelijks mogelijk (probeert u alleen maar het Andantino uit de Fantasie om daarvan overtuigt te raken).