CD-recensie
© Aart van der Wal, oktober 2023
Nielsen: Vioolconcert op. 33 Szymanowski: Vioolconcert nr. 2 op. 61 Anna Agafia (viool), Sinfonia Varsovia o.l.v. Aleksandar Markovic |
Het zal u ongetwijfeld eveneens zijn opgevallen: dat het de laatste tijd 'regent' van aanstormend jong talent. Zoals het ook persberichten 'regent' waarin het ene na het andere talent enthousiast wordt aangekondigd, op zijn minst voorzien van de accolade 'veelbelovend'.
Het Zwitserse muzieklabel Claves stuurde me al in februari een mail met als bijllage een 'presskit' met daarin centraal twee vioolconcerten door de 27-jarige Deense violiste Anna Agafia, die al een groot aantal muziekprijzen op haar conduitestaat heeft mogen bijschrijven, naar Zwitserland verhuisde (ze haalde haar Bachelor en Solo Master aan het conservatorium van Lausanne) en inmiddels ook naam heeft gemaakt op het concertpodium, zowel als solist als in de kamermuziek. Haar successen lijken af te stralen op de aan haar in bruikleen verstrekte viool, een heuse Guarneri, die de bijnaam 'De Sfinx' meekreeg; of misschien versterken ze elkander wel, met de nodige synergie als gevolg. In september 2020 viel Anna de eer te beurt om tot 'Artist in Residence' van de Muziekkapel Koningin Elisabeth te worden gekozen.
Op het voorliggende album speelt Anna Agafia het Vioolconcert (1911) van de Deen Carl Nielsen (1865-1931) en het Tweede vioolconcert (1933) van diens tijdgenoot, de Pool Karol Szymanowski (1882-1937), twee werken die in harmonisch opzicht minder van elkaar verschillen dan je misschien zou denken. Szymanowski toont zich in dit Tweede vioolconcert en dan met name wat betreft de harmoniek meer behoudend dan in zijn uit 1916 daterende Eerste vioolconcert, wat het samengaan met het Nielsen-concert tot een vrij logische exercitie maakt.
Het is een fascinerende paradox: het Tweede vioolconcert van Szymanowski schurkt in harmonisch opzicht dichter bij het bijna een kwarteeuw eerder ontstane Vioolconcert van Nielsen aan dan het Eerste dat slechts vijf jaar na dat van de Deen werd voltooid. Maar we weten het: muziekgeschiedenis is geen rechte streep (welke geschiedenis wel, trouwens).
De rechtstreekse aanleiding tot de creatie van dit album is de Thierry Scherz Prijs, genoemd naar de oprichter van het festival 'Sommets Musicaux' in het Zwitserse Gstaad, dat zich toelegt op jong muzikaal talent in jaarlijks zich steeds wisselende disciplines, vocaal en instrumentaal, hen daarbij te helpen en te begeleiden, en tevens vertrouwd te maken met orkest, dirigent, artistiek management en microfoons. Kortom, er is de mogelijkheid om in het mondaine oord te musiceren op professioneel hoog niveau en om samen met een orkest een jaarlijks aan de hoofdprijs verbonden opname te maken die dan door Claves wordt uitgebracht. Vorig jaar was de winnaar Anna Agafia en dus.
De Deense violiste mag, evenals haar Noorse collega Vilde Frang (hier besproken), zonder meer een natuurtalent worden genoemd, want haar spel straalt dat met groot elan uit. Dat ze over een gloedvollle toon beschikt zal niemand, denk ik, verbazen (om dit niveau verwachten we eigenlijk niet anders), maar ze excelleert ook in een plastische speelwijze die weldadig aandoet zonder - met de partituur onder mijn handbereik - het notenbeeld geweld aan te doen. Frasering, accentuering dynnamiek, structuur en spanningsopbouw tonen een musiciënne die precies weet wat zij wil, daarbij uiterst sfeervol musiceert, daarbij de suggestie van intuïtie oproept en spontaniteit hoog in haar vaandel heeft. Haar speelstijl is technisch karakteristiek voor de huidige generatie violisten: strak en zonder het vibrato als expressief of maskerend glijmiddel. Sinfonia Varsovia onder leiding van Janusz Marynowski heeft zich zo te horen de inspirerende inzichten van de soliste goed eigen gemaakt, met als uitkomst een partnership die klinkt als een klok.