CD-recensie
© Aart van der Wal, mei 2009
 |
Goossens: Phantasy Concerto op. 60 (1942) - Symfonie nr. 1 op. 58 (1938-1940).
Howard Shelley (piano), Melbourne Symphony Orchestra o.l.v. Richard Hickox.
Chandos CHSA 5068 • 65' • (sacd)
Dit is de laatste opname van de Engelse dirigent Richard Hickox, die op 23 november 2008 in Swansea overleed. Hij werd 60 jaar. Kort daarvoor, op 10 september, overleed thuis in Monmoutshire zijn collega Vernon Handley ('Tod') (1930-2008). Binnen een paar maanden verloor de muziekwereld twee van de belangrijkste voorvechters van de Engels-Ierse muziek. Zij waren het die dankzij hun inzet en grote muzikaliteit buiten Engeland tamelijk onbekende componisten als Alwyn, Arnold, Bainton, Bantock, Bax, Bliss, Boughton, Bowen, Bridge, Bush, Butterworth, Delius, Finzi, Goossens, Hadley, Holst, Howells, Leighton, Maconchy, Moeran, Rootham, Rubbra, Simpson, en Stanford naar het wereldpodium en de opnamentudio hebben gebracht. Wat een grillige speling van het lot dat :zowel Hickox als Handley nog kort voor hun dood muziek van Goossens opnamen, beiden bovendien in hetzelfde jaar en in Australië.
Deze twee werken van Sir Eugene Goossens (1893-1962) werden opgenomen in april 2008 in Robert Blackwood Hall, Monash University in Melbourne, Australië. Het Phantasy Concerto werd nog niet eerder vastgelegd en sluit mooi aan bij de uitgave op het Australische ABC-label, die onlangs uitvoerig door collega Siebe Riedstra op deze site werd besproken (klik hier).
De componist was gefascineerd door Edgar Allan Poe's The devil in the Bellfry en iets van die fantastische en spookachtige sfeer is zeker terug te vinden in het Phantasy Concerto, met name in het broeierige derde deel (Andante). Het voor de Spaanse pianist José Iturbi geschreven concert beleefde zijn eerste uitvoering in Cincinnati op 24 februari 1944, met Iturbi aan de vleugel en de componist zelf (een uitstekende dirigent overigens) die het Cincinnati Symphony Orchestra leidde. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat zij het beter hebben gedaan dan Shelley en Hickox, want het wordt overrompelend, in werkelijk grootse stijl gespeeld. De spanning is te snijden, maar het is nergens 'over the top', met veel saillante details, die ook herhaalde beluistering tot een waar feest maken. Shelley laat de gebroken akkoorden in het Andante zo fenomenaal uitwaaieren dat een bijzondere sfeer van betovering en spanning ontstaat, die de het beklemmende karakter nog eens duidelijk onderstreept.
De Eerste symfonie is al even virtuoos, met het geweldig spelende Melbourne Symphony Orchestra als een ware rots in de branding. De vele voorgeschreven tempowisselingen (ook het Phantasy Concerto is er rijkelijk van voorzien) worden naadloos gerealiseerd, de spanningen lopen hoog op. Dit gloedvolle, gepassioneerde en volkomen trefzekere spel herinnert me weer eens aan de door het muziekblad Gramophone gepubliceerde onzin over de 'beste orkesten ter wereld', gedragen door muziekrecensenten die blijkbaar het bruisende muziekleven in 'down under' over het hoofd hebben gezien..
De opnamelocatie heeft last van ongewenste reflecties, die het klankbeeld enigszins vertroebelen en in de luide passages voor grofkorreligheid zorgen. Hoe beter de A/D-converter des te meer het opvalt. Op huis-tuin-en-keuken-appparatuur is het echter verwaarloosbaar. In de surround-modus groeien de beide werken uit tot ware spektakelstukken.
Chandos heeft voor een boeiende uitgave gezorgd, passend in haar lange traditie op dit gebied. Het is en blijft een label dat voor bijzonder aangename verrassingen blijft zorgen. Zonder Chandos zouden we een deel van al die fascinerende muziek waarschijnlijk nooit hebben gehoord.