CD-recensie

 

© Aart van der Wal, november 2016

 

Gershwin: Ouverture 'Of Thee I Sing' (radioversie 1934) - An American in Paris - Pianoconcert in F - Three Preludes (georkestreerd door Roya Bargy) - An American in Paris

Lincoln Mayorga (piano), Harmonie Ensemble / New York o.l.v. Steven Richman

Harmonia Mundi HMU 907658 • 57' •

Opname: juni 2014, DiMenna Center for Classical Music, New York City

   

Een prachtig schilderij kan nog mooier worden als het drastisch wordt schoongemaakt, oude lagen eraf worden gekrabt en een nieuwe vernislaag aangebracht. Misschien kent u de daarop volgende reacties: "Wow! Ongelooflijk!" of woorden van gelijke strekking. We hebben er jaren tegenaan gekeken en ons nooit gerealiseerd dat we naar een door de tijd of door vreemde handen vertekend beeld hebben gekeken.

We hechten eraan: het moet 'echt', het moet 'origineel' zijn, vrij van vreemde smetten zogezegd. Maar kunnen we ons er iets bij voorstellen? In de klassieke muziek is het niet veel anders, we weten gewoon niet hoe de originele partituur er werkelijk uit heeft gezien. Of we denken het te weten omdat het nu eenmaal altijd zo is geweest (het is er gewoon ingeslopen, nietwaar?) Wie musicologisch is geschoold zal eerder aan het twijfelen slaan dan wie alleen maar luistert. Maar er is ook de musicus die zijn bladmuziek op het eerst gezicht al vertrouwt, er niet eens verder over nadenkt. Er zijn voorbeelden te over van muziek die decennialang voor 'origineel' is versleten, maar het toch niet bleek te zijn. Dat geldt niet alleen voor de minder bekende stukken, maar zelfs voor zoiets overbekend als Beethovens negen symfonieën. Of, om een ander voorbeeld te noemen, die van Schubert, waar we pas achterkwamen nadat de dirigent Wolfgang Sawallisch in de jaren zestig van de vorige eeuw een aantal baanbrekende constateringen had gedaan. Schubert moest ineens anders moest worden uitgevoerd.

Het probleem is dus authenticiteit. Wat is echt, wat is dat niet? Is het trouwens wel een probleem? Voor de een wel, voor de ander niet. Feit is wel dat als er geen enkele twijfel (meer) bestaat over de authenticiteit van een partituur daarmee eenvoudigweg de kous af is. Wat waar is, is nu eenmaal waar. Geen discussie.

Steven Richman komt de eer toe dat hij de partituren van Gershwin heeft ontdaan van alles wat er oorspronkelijk (daar is het woord weer) niet inzat. Het kostte hem jaren om die te zuiveren. Wie op deze cd luistert naar het Pianoconcert in F weet niet wat hem overkomt. Of neem 'An American in Paris', waarin de saxofoons zomaar prominent aanwezig blijken te zijn, als duveltjes uit een bijna een eeuw lang afgesloten doosje. Muziek dus die we nu met andere oren kunnen beluisteren. Maar dat we zo overrompeld worden heeft ook iets met de vertolkingen te maken, want met zoveel ritmisch en syncopisch leven in zich hoor je het Pianoconcert in F niet vaak. Onder de handen van Lincoln Mayorga, een echte jazzpianist, fonkelt en bruist het met zoveel exuberante energie en esprit dat ik me al gelijk gewonnen gaf. Om vervolgens andere opnamen uit de kast en van Spotify te halen om alleen maar in mijn eerste oordeel bevestigd te worden. Dit is zo superieur gedaan dat het bij mij werkelijk insloeg als een bom. Fascinerend zijn ook de 'Three Preludes' voor piano solo die in de jaren dertig door Roy Bargy voor ensemble werden bewerkt en die nu voor het eerst op cd zijn gezet. Dezelfde 'mood', dus hetzelfde verhaal. Die lijn kan moeiteloos worden doorgetrokken naar de overige twee werken op deze cd. De 'Of Thee I Sing' ouverture horen we hier voor het eerst in de radioversie uit 1934, slanker en gecomprimeerder dan de bekende bewerking van Robert Russell Bennett en 'An American in Paris' nu in de van alle 'vreemde invloeden' ontdane gerestaureerde versie.

Ik heb er geen flauw idee van hoe de opnametechnici het hebben gedaan, maar het klinkt alsof we terug zijn bij de radio-uitzendingen uit de jaren dertig, maar wel met de klankkwaliteit anno nu. Een uiterst merkwaardige mix, maar.het werkt wel. Gershwin, here we come!

__________________
Zie ook Gershwin by Grofé: original orchestrations & arrangements


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links