CD-recensie

© Aart van der Wal, juni 2017

In december van het vorig jaar besprak ik de cd 'Musica Nostalgia' met werken van Schnittke en zelfs een over Schnittke door de Duitse cellist Leonard Elschenbroich (Frankfurt, 1985). Uit een interview bleek dat ook hij zich er goed van bewust was dat de cd-markt behoorlijk overvoerd is geraakt en een musicus toch wel van erg goede huize moest komen om daaraan nog iets zinvols toe te voegen. Zeker als het geen werk betreft dat nog niet of nauwelijks op cd is vastgelegd (en dat komt nog steeds herhaaldelijk voor: archieven en stoffige zolders lijken wat dit betreft onuitputtelijk te zijn). Ik geef u nog even de tekst van dat interview:

"Let's say for example that I want to listen to a Shostakovich concerto - like the Second Violin Concerto, which I don't know so well - I can go into Spotify legally and listen to - literally - hundreds of recordings. What reason would I have to choose some new, young person's recording if I can listen to Oistrakh or Kremer or Kogan? It's almost humorous to decide that now I'm going to record a CD of Schumann or Schubert because there are dozens of legendary recordings readily available at any moment! Of course it's different with live performances. I perform those pieces all the time. In live performance, the pieces have to be continuously repeated because it happens only once. It's not like the recording which is always there. I don't think it's enough to say: "Oh I have a different interpretation of this piece so it's worth it to spend time recording it." Having said that I've recorded many times but I feel that every CD I release must have one major work on it that hasn't been recorded enough or not recorded at all; a work that needs to be better known. I may also be happy to record something that I feel I have a slightly different approach to but I don't see it as worthwhile to record a CD of music which has been recorded so much that the only reason for buying it would be because of my interpretation. I just don't think that my interpretation is that important given how many there are already."

Ik ben echt de laatste om te beweren dat dit geen verstandige taal is, maar om in de weerbaristige muziekpraktijk dergelijke hooggestemde ambities waar te maken is weer een andere kwestie. Deze nieuwe cd voldoet wat dat betreft niet geheel aan de (niet minder hooggestemde) verwachtingen. Er is immers immers sprake van uitsluitend bekende stukken die overigens op een niet logisch ogende manier bij elkaar zijn gebracht. Nu is een cd anders dan een concert omdat men in het laatste geval uiteraard gedwongen is om het daarvoor samengestelde programma te volgen. Bij een cd hoeft dat niet en kan men naar believen of stemming kiezen. Kom, we doen vanavond eens Dutilleux. Zoiets.

Voor Elschenbroich blijft er wat deze nieuwe cd betreft dan nog maar één argument (uit het interview) over: dat hij deze muziek toch opneemt omdat sprake is van een 'slightly different approach'. Een argument dat hij met evenveel gemak weer ontkracht door eraan toe te voegen: 'ik zie het niet als zinvol om muziek op een cd te zetten die al zo vaak is opgenomen dat de enige reden om die te kopen mijn vertolking is.' Ik kan er niet helemaal soep van koken, maar deze cd omspant wel een op papier althans kleurrijk project, al hoor ik in het BBC Scottish Symphony Orchestra niet het ideale medium voor deze Franse muziek. Elschenbroich overtuigt beter, zij het dat zijn spel in Dutilleuxs afgelegen wereld eerder analytisch dan verhalend is. Zo miste ik enigszins die bijna ondraaglijke lichtheid die het werk nog meer fascinerend had kunnen maken. Baudelaire's gedicht 'Les fleurs du mal' heeft voor 'Tout und monde lointain' (een echt celloconcert is het trouwens niet) model gestaan en daarvan draagt deze uitvoering onvoldoende sporen. Natuurlijk klinkt het Eerste celloconcert van Saint-Saëns volbloed romantisch en het kan daardoor best een stevig stootje velen. Het wordt minder in de nuance en meer in het weidse gebaar gezocht, maar dat is eerder een kwestie van opvatting dan van spelkwaliteit. In Debussy en Ravel treffen wel de fraaie mengkleuren maar het typisch Franse esprit klinkt onderkoeld. Van Messiaens 'Quatuor pour la fin du temps' wordt alleen het vijfde deeltje uitgevoerd en dat is geheel uit den boze. Je speelt het complete werk of helemaal niet. Al met al een tamelijk wisselend beeld.

index