CD-recensie
© Aart van der Wal, augustus 2019
Brahms: Spanisches Lied op. 6 nr. 1 - Nachtigallen schwingen op. 6 nr. 6 - Sechs Gesänge op. 7 - Sehnsucht op. 14 nr. 8 - Der Schmied op. 19 nr. 4 - Herbstgefühl op. 48 nr. 7 - Vorüber op. 58 no. 7 - Agnes op. 59 nr. 5 - Vom Strande op. 69 nr. 6 - Über die See op. 69 nr. 7 - Lerchengesang op. 70 nr. 2 - Frühlingslied op. 85 nr. 5 - Vorschneller Schwur op. 95 nr. 5 - Trennung op. 97 nr. 6 - 49 Deutsche Volkslieder WoO 33 (sel.) Harriet Burns (sopraan), Graham Johnson (piano) |
 |
Ik heb er al vaker over geschreven: het belangrijkste liedfestival dat ons land kent vindt jaarlijks plaats in Zeist. De naam zegt eigenlijk alles: Internationaal Lied Festival Zeist, ofwel het ILFZ, een 'liedhappening' die in slechts een paar jaar is uitgegroeid tot een begrip onder de liedliefhebbers. Daar trad ook de Britse sopraan Harriet Burns op, in de serie Rising Stars. Op 26 mei van het vorig jaar was ze te horen in dat schitterende kerkje van de Evangelische Broedergemeente met zijn uitgelezen akoestiek. Fantastisch, hoe jonge talentvolle vocalisten en hun begeleiders daar een podium krijgen!
Ik herinner me een van de daar gehouden masterclasses, met de Britse pianist Graham Johnson als 'master'. Gepokt en gemazeld in het liedvak, een begeleider (wat heet.) die niet alleen zelf tot heel bijzondere dingen in staat is, maar daarin ook de zanger als het ware meeneemt, niet alleen spiritueel, maar ook naar een hoger artistiek niveau. Dat was een van de vele ervaringen tijdens die masterclasses. Op het podium toen een liedzangeres (nee, ik noem geen naam, maar Burns was het niet) met haar zelf gekozen pianist. Er werd mooi gezongen en gespeeld, daar niet van. So far so good, totdat de op het podium gezeten, aandachtig meeluisterende Johnson het duo met een kort handgebaar onderbrak en vervolgens zelf achter de vleugel plaatsnam. Hetzelfde lied, dezelfde sopraan, maar wat volgde pakte uit als een verbijsterende ervaring: door Johnson begon de muziek plotsklaps te léven, er werden meerdere dimensies ontsloten, en de zangeres? Zij werd - volgens mij volkomen onbewust - erin meegezogen, als het ware opgetild, het was op slag veel warmer, glanzender, zelfs overrompelend. Ik wist het natuurlijk wel, maar het kon hier niet duidelijker worden gedemonstreerd: dat 'begeleiding' in het liedgenre een onzinnig begrip is en dat uitgerekend hij het is die de som groter kan maken dan de delen.
Johnson bleek ook de man die niet alleen anekdotisch kon vertellen, maar ook tekst en muziek onnavolgbaar wist te ontleden. Hij kroop onder de huid van de compositie en liet met eenvoudige voorbeelden horen wat zich niet allemaal achter die noten schuilhield. Dat was geen kwestie van 'hineininterpretieren', maar van blootleggen door middel van doelgerichte analyse. Graham Johnson, meesterpianist en meesterbrein, charismatisch en synergetisch. Het kon daar in Zeist gewoon niet op.
Harriet Burns maakte met diezelfde Johnson haar debuut op het podium van het prestigieuze, maar veeleisende Wigmore Hall met een Schubert-recital. In 2018 behaalde ze een gedeelde eerste prijs tijdens het Oxford Lieder Young Artists Platform, nadat ze een jaar eerder de Paul Hamburger prijs in het liedgenre had gewonnen. Het Franz-Schubert-Institut bezorgde haar in 2017 een kosteloze leergang die voor haar ongetwijfeld nog extra vruchten zal hebben afgeworpen. We kennen iets soortgelijks in ons land: de Nederlandse Muziekprijs, die in staat stelt op hoog niveau elders te studeren.
Dit is het achtste deel in de ongetwijfeld complete Brahms-liedserie. De vorige delen hebben mij nooit bereikt, maar dit achtste deel toont in ieder geval aan dat Burns (een van de weinige liedzangeressen die ook eigentijdse muziek op haar repertoire heeft) aan de dag legt. alle ingrediënten in huis heeft voor een succesvolle liedvertolkster. Wat overigens nog eens werd bevestigd in het interview dat ik enige tijd geleden had met de 'Nederlandse Koningin van het Lied', Elly Ameling (klik hier). Ze zei over Burns: "En dan was er op zo'n 'Rising Star' recital van een uurtje, midden op de dag, een prozaïsch tijdstip toch, Harriet Burns, sopraan van de Guild Hall School, die werkelijk alles had: mooie stem, goede techniek, het juiste muzikale en tekstuele begrip, de juiste uitspraak, de juiste dictie (en dat is heel wat anders), daardoor de goede voordracht, en dan nog de drang, ja drang om het aan ons, het publiek mede te delen. Dat zijn factoren die allemaal aanwezig moeten zijn, wil het tot iets bijzonders leiden. Mis je een van deze eigenschappen? Dan verbleekt de prestatie al." Wijze woorden die in dit Brahms-recital bewaarheid worden. Met uiteraard weer die glansrol van Graham Johnson. Am I too loud? Never...