CD-recensie

© Aart van der Wal, juni 2022

Het was een van de drie pijlers van het onlangs gehouden 'Bachfest' in Leipzig: de muziek van de gehele Bachfamilie (klik hier). In die zin hadden de werken die dit album van Deutsche Harmonia Mundi sieren, daarin volmaakt gepast.

De hoofdrolspeler, de Nederlandse, in Zwitserland wonende pianist en docent See Siang Wong, koos voor een gemêleerd programma van zowel pianoconcerten als solostukken van vier familieleden, met als bonus een bewerking van het bekende 'Jesu bleibet meine Freude' van het vijfde en tevens beroemdste lid: vader Johann Sebastian.

Het is en zal altijd wel een problematische relatie blijven tussen de barokke retorica binnen de kaders van de historiserende uitvoeringspraktijk en de 'moderne' aanpak op een vleugel, wel of niet nog aangevuld met een op 'moderne' instrumenten spelend, niet in die oude praktijk geworteld ensemble. Al zijn er wat dit laatste betreft genoeg ensembles die in beide disciplines uitstekend thuis zijn, met daarbij tevens de aantekening dat het gebruik van oude instrumenten (overigens vrijwel altijd replica's, want de originelen zijn door de tijd onbespeelbaar geworden en niet meer te restaureren) niet per definitie tot een boeiend muzikaal 'verhaal' leidt. Het gaat immers om het spiritueel aangestuurde samenspel tussen retorica en instrumentale invulling van de partituur. Daar zit echt geen licht tussen. Wat mij betreft dus liever een bruisende, flonkerende en flitsende uitvoering in moderne snit dan een saaie, zo niet levenloze uitvoering door een - wat heet! - gespecialiseerd barokensemble. Wie alleen maar zwartwit denkt mist al bij voorbaat veel schoonheid.

Wat deze dubbel-cd weer eens duidelijk maakt is dat Carl Philipp Emanuel de meest progressieve componist van het stel was. Dat betekent vooral veel inventieve 'sturm und drang' maar ook daarop gerichte virtuositeit, wat See Siang Wong samen met het Kammerorchester Basel onder leiding van Yuki Kasai goed weet uit te buiten zonder daarbij echter te overdrijven (toch een kunst op zich, stel ik herhaaldelijk vast). Waaraan mag worden toegevoegd dat wat de overige leden van deze illustere familie betreft, in hun muziek eveneens de nodige staaltjes creativiteit valt aan te treffen. Met dien verstande dat die pas echt boven het maaiveld uitsteken als de uitvoerenden die ook raak weten te treffen. En dat is hier gelukkig het geval.

Hoe het spel van See Siang Wong (hij is sindsdien als pianist nog behoorlijk doorgegroeid!) en het orkest in deze stukken te typeren? Lastig. Er wordt voortvarend gemusiceerd, men zit gezamenlijk als het ware op het puntje van de stoel, maar dat brengt ook risico's met zich mee, zoals in de articulatie enige smoezeligheid in sommige (wel erg snelle) passages, minder versieringen dan ik eigenlijk had verwacht en door de bank genomen ook minder dynamische nuancering. Op sommige momenten lijkt het orkestaandeel niet helemaal senang, zoals in track 2, 5:18 (er zijn meer voorbeelden te geven, maar dat voert binnen de kaders van deze recensie te ver). Navraag bij de pianist leerde dat in dit specifieke geval het een E in de bas en een Bes in de strijkers betrof, met de C als wisseltoon en dus, wat je zou verwachten, geen Es in de bas. Een tritonus met effect op die C erboven. Dat geeft een vreemd 'intonatie-effect'. Een uitstekende uitleg, theoretisch klopt het als een bus, maar mij heeft het niet kunnen overtuigen. Hieronder de noten en oordeel zelf:

Een bezwaar in de concerten is voorts de 'grote' Steinway die vrij prominent is opgenomen en waarmee het bescheiden kamerorkest (strijkers 4-4-2-2-1) echt moet wedijveren, wat de balans danig op scherp zet. Al is de samenwerking tussen solist en ensemble voorbeeldig.

Toch winnen de plussen het uiteindelijk van de (bescheiden) minnen, terwijl de samenstelling van het programma bovendien een duidelijke pre is.

Wong houdt blijkbaar van interviews: ook deze uitgave wordt erdoor gesierd. Katharina Wolf weet hoe ze dit moet aanpakken, wat een zeer lezenswaardig vraaggesprek met de pianist opleverde. Weer eens wat anders dan die obligate liner notes. Ik ontving beide cd's met daarop de handtekening van See Siang Wong. Altijd leuk!

index