Johan Huys: Ik ben Luc, componist - Luc Brewaeys, zijn leven en werk Uitg. Borgerhoff & Lamberigts, Gent (2023) ISBN 978946475936 384 blz., gebonden, geïllustreerd

---

‘… voor die Zesde symfonie van Brewaeys moet u echt maar eens even gaan zitten. De man verdient het …' schreef Siebe Riedstra in 2015 naar aanleiding van een schitterende opname van dat werk door het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. David Robertson, hier besproken.Ik ging ervoor zitten en maakte kennis met een enorm fascinerende persoonlijkheid en zijn al even bijzondere muziek: Luc Brewaeys, geboren in 1959 in Mortsel en na een langdurig gevecht tegen kanker overleden in 2015.

En nu is daar een schitterende biografie geschreven door klavecinist Johan Huys, die een grote liefde voor ‘oude muziek' paart aan een even grote liefde voor hedendaagse muziek.

Luc Brewaeys: componist, pianist, dirigent, muziekregisseur, whiskydrinker, talenwonder, liefhebbend vader van twee dochters, onverbeterlijk optimist, levensgenieter.

Na het op jonge leeftijd beluisteren van Le sacre du printemps stond zijn besluit vast: hij wilde componist worden, het zelfs ‘beter doen'. Aan ambities geen gebrek. Er volgden lessen bij André La-porte (*1931), Franco Donatoni (1927-2000), Brian Ferneyhough (*1943) en Tristan Murail (*1947). Ondertussen had hij contacten met Lukas Foss, Iannis Xenakis en Jonathan Harvey.

Een moppentapper: ‘Twee componisten komen elkaar tegen. Vraagt de een ‘Hoe gaat het?'. Zegt de ander: ‘Dat zeg ik niet, want dan kan jij het ook..' Maar ook iemand die zijn onzeker-heden en eenzaamheid verborg achter branie. Een man die de Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap weigerde omdat hij vond dat die componisten te weinig waardeerde. Een componist die al voor zijn 18de een vijfhonderdtal composities moet hebben geschreven, composities die hij vrijwel allemaal eigenhandig heeft verbrand.

Een componist die zijn eigen stijl vond na zijn kennismaking met de spectrale muziek. Muziek die uitgaat van de analyse van klank en van de boventonen die die klank zijn typische klankkleur geven. Voor Luc Brewaeys waren belangrijke vertegenwoordigers van die manier van componeren de al genoemde Tristan Murail en Jonathan Harvey. Maar hij maakte gedecideerd een einde aan de spreekwoordelijke traagheid van de spectrale muziek. Zijn notenbalken zijn overvol met snelle noten en razend virtuoos.

Zijn doorbraak als componist komt in 1993 als op de opening van Antwerpen Culturele hoofdstad zijn Talisker op station Antwerpen wordt uitgevoerd. Velen namen de volgende trein om te kunnen blijven luisteren. Talisker? Inderdaad: een merk whiskey.

Componist van één opera: L'uomo dal fiore in bocca naar Luigi Pirandello (2006). Navrant detail: kort voor de première van het stuk werd bij hem dezelfde ziekte vastgesteld als die waar de hoofdpersoon van zijn opera aan ten onder ging: een bijzonder soort kanker.

Luc Brewaeys (1959-2015)

Internationale erkenning kreeg Brewaeys ook met zijn orkestraties van de twee boeken preludes voor piano van Claude Debussy. Orkestraties die getuigen van zijn verbluffend analytisch vermogen. In 2011 werd zijn zeer mooie Speechless song, op de tekst van Sonnet nr. 8 van Shakespeare door de jury van de Koningin Elisabethwedstrijd als ‘te moeilijk' verworpen.

In 2011 werd zijn zeer mooie Speechless song, op de tekst van Sonnet nr. 8 van Shakespeare door de jury van de Koningin Elisabethwedstrijd als ‘te moeilijk' verworpen.

Brewaeys was in Nederland geen onbekende. Hij had er vrienden als Robin de Raaff en Anthony Fiumara en via Jan Raes werd zijn muziek ook gespeeld door het Concertgebouworkest. In 2007 was hij de centrale componist op November Music in 's-Hertogenbosch. In 2009 werd hij docent compositie in Rotterdam.

Zijn steeds terugkerende kanker heeft hem gesloopt. ‘Kan ‘k er nog bij' vroeg hij als hij de kliniek binnenkwam…. Zijn laatste werken zijn, bij alle gebleven snelle passages, opvallend verstild, sober. In de woorden van de schrijver, Johan Huys: ‘Deze biografie is geen gewone biografie, maar veel eerder een caleidoscopische benadering van het personage Luc Brewaeys. Ze is een eerbetoon aan iemand die ik vrij goed heb gekend en die ik bewonderde .' Het boek is gebaseerd op getuigenissen van vrienden en collega's en Lucs weduwe Birgit Van Cleemput.

Het is ‘bedoeld voor nieuwsgierige, geïnteresseerde lezers met weinig of zelfs geen muzikale scholing. Muziektheoretische analyses van zijn composities werden zoveel als mogelijk vermeden.' Maar de theoretisch geschoolde lezer vindt hier twee mooie analyses van zijn werk: zijn leerlinge Annelies van Parys(*) analyseerde de eenakter L'uomo dal fiore in bocca en dirigent-componist Filip Rathé zijn Fêtes à tensions: (les) eaux marchent in 2012 geschreven voor het Ensemble intercontemporain.

Achterin het boek vinden we, naast een woord van dank, ook een chronologische lijst van de composities van Brewaeys, een discografie, een bibliografie en het namenregister. Het boek is mooi en royaal uitgegeven met hard kaft en verdient ieders aandacht ten volle. Gaan lezen en dan Luc Brewaeys' oeuvre (her)ontdekken!

_____________________
(*) In maart 2022 klonk bij het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Kristiina Poska haar Eco... del vuoto (in memoriam Luc Brewaeys).