Video
Nieuwe bééldschone tv van B&O:
BeoVision Avant, tv-toestel én videorecorder
© Aart van der Wal, oktober 1995
In 1925 begonnen Peter Bang en Svend Olufsen op de zolder van een
groot landhuis in het Deense Quistrup met de fabrikage van radio's. In
de daaropvolgende zeventig jaar groeide B&O uit tot een van de meest
toonaangevende ontwerpers en fabrikanten van audio-, video- en communicatie-apparatuur.
Voortdurende technologische innovatie, het consequente streven naar de
hoogst denkbare kwaliteit en het bijzondere en stijlvolle 'design' maken
van menig B&O produkt een begerenswaardig object. Ook deze Beovision
Avant kan worden opgenomen in een illustere rij van toonaangevende ontwerpen.
Tijdens de Internationale Funk Ausstellung in Berlijn, de grootste beurs
voor consumentenelektronica in Europa, werd een ding tenminste heel duidelijk:
de breedbeeld-tv heeft dan eindelijk de toekomst! De meeste fabrikanten
hebben zich vierkant achter dit concept geplaatst en zal het zo vertrouwde
4:3 formaat van lieverlede door het 16:9 breedbeeld worden vervangen.
Het breedbeeld-procédé vinden we al vijftig jaar in de bioscoop,
maar kon pas in 1993 voor het eerst in de (Japanse) huiskamer worden doorgezet.
Nu is ook Europa zo ver en de NOS is er klaar voor: tot juni '97 zal maximaal
25% en daarna 100 % van het programma-aanbod in het nieuwe breedbeeldformaat
16:9 PALplus worden uitgezonden. PALplus biedt niet alleen een betere
breedbeeldweergave, maar heeft ook het voordeel dat bezitters van 'gewone'
4:3 tv's niet spoorslags naar de winkel hoeven om een breedbeeld-toestel
aan te schaffen: de nieuwe uitzendnorm zorgt namelijk voor een bijna vloeiende
overgang naar het nieuwe formaat. PALplus 16:9 uitzendingen leveren bij
4:3 weliswaar een zwarte balk boven en onder in het beeld op, maar er
gaat voor de 4:3 kijker geen deel van het beeld verloren. En om een steeds
weer opduikend misverstand weg te nemen: de huidige laserdisc-spelers,
videorecorders, enz. kunnen ook met breedbeeld prima overweg, zij het
dat dan met letterbox-weergave (die twee zwarte balken) genoegen moet
worden genomen. Sommige tv's beschikken wel over een zoom-instelling die
letterbox omtovert in breedbeeld, maar dit gaat zichtbaar (nog) ten koste
van de beeldscherpte.
De bioscoop in huis?
De reclamekreet "de bioscoop in huis" moet bedacht zijn door reclamemakers die nog nooit een film in de bioscoop hebben gezien (laat staan gehóórd). Alleen al de afmetingen van een bioscoopscherm maken een dergelijke vergelijking tot een potsierlijke vertoning... In combinatie met Dolby Surround Pro Logic kan het resultaat thuis echter toch verbijsterend realistisch zijn. De Avant kan voor een dergelijke realistische ervaring geschikt voor gemaakt door een surround sound-module te installeren. Het is zelfs mogelijk om het toestel als 'centrale' van een compleet audio/video (surround)-systeem te gebruiken.
Sublieme vormgeving
De B&O-ontwerpers hebben scherp doorzien dat veel mensen een uitgesproken hekel hebben aan die opdringerige, lompe tv's en kwamen met een uniek concept: een geheel vrijstaand systeem, waarbij de beeldbuis en daarachter geplaatste elektronica door de bovenste helft van de zeer slanke (slechts 8,5 cm diep!) MDF-kast zijn geschoven en zeer overtuigend de illusie van de figuurlijk zeer slanke den wordt gewekt. Het bijna vlakke, zwarte beeldscherm en de zeer geraffineerde bouwwijze versterken die indruk nog. En vlakbij een wand geplaatst valt de elektronica aan de achterzijde nauwelijks of helemaal niet op. Voeg bij dit strakke geheel een fraaie voet met een desgewenst daarop vast te kleven aluminiumm afdekplaat en u begrijpt misschien dat ik er helemaal wèg van ben. MDF is een zeer stabiel en beproefd materiaal dat gemakkelijk te bewerken is en in iedere kleur (in dit geval de donkere tinten blauw, groen of rode parelglans, zwart hoogglans) kan worden gespoten. De bekabeling wordt keurig strak langs speciale geleiders aan de achterkant weggewerkt.
U vraagt en wij draaien
De Avant draait na inschakeling vanuit standby (rustpositie) automatisch en waardig in stilte naar de door u bepaalde voorkeurspositie (positie 1). Verder zijn er nog twee keuzemogelijkheden: positie 2 (secundair) en de voor u plezierigste standby- of rustpositie. Daarnaast kan d.m.v. de afstandbediening nog naar iedere willekeurige positie binnen een radius van ca. 350 worden 'gestuurd'. Na uitschakeling keert het toestel automatisch terug naar de standby (neutrale, c.q. rust)positie.
Beeld
Geen 100 Hz, geen digital scan (Philips), geen digitaal comb-filter (Sony), maar wel een beeldkwaliteit die in de topklasse thuishoort. B&O heeft zich in dit opzicht niet alleen door de technische aspecten laten leiden, maar ook door de wijze waarop het beeld door de kijker wordt ervaren. Reeds sinds jaar en dag worden nieuwe concepten en produkten zowel voor, tijdens als na de ontwikkelingsfase wekelijks voorgelegd aan een kijk- en luisterpanel dat uit 'gewone' consumenten (die overigens wèl getraind zijn!) en deskundigen bestaat. Toetsingscriteria zijn bijv. de beeld- en geluidskwaliteit, uiterlijk, gebruiksgemak en veiligheid. De uitkomsten van de sessies vinden uiteraard hun weerslag in het uiteindelijke produkt. Zo wordt het beeld o.a. beoordeeld op contrast, helderheid, horizontale en verticale stabiliteit, vervorming, detailwerking en het reproduceren van levensechte kleuren. De BeoVision scoort op alle punten zeer overtuigend. Nog duidelijker misschien: ik ken geen tv die een bétere beeldkwaliteit biedt! Heel bijzonder en chique zijn de 'elektronische gordijnen': bij uitschakeling floept het beeld niet uit, maar wordt het scherm door twee 'gordijnen' a.h.w. gesloten, terwijl het toestel terugkeert naar de rustpositie!
Beeldformaten
De Avant kiest zelf het optimale beeldformaat voor de uitzending, maar het kan ook naar eigen smaak worden aangepast (format-functie op de afstandbediening), opdat het beeldscherm optimaal wordt benut. Breedbeeldprogramma's en films komen in langgerekte vorm en met de bekende zwarte balken (letterbox) op het scherm. Met beeldvergroting (zo groot mogelijke beeldvulling) verdwijnen de balken. Maar omdat films en programma's in breedbeeld weer verschillende formaten kennen, komt het voor dat ondertitels geheel of gedeeltelijk verdwijnen of in een zwarte balk aan de boven- of onderzijde worden weergegeven. De Avant kan op 6 formaten worden ingesteld: 1. origineel Avant formaat; 2. geheel uitvullen; 3. breedbeeld-signaal onderin beeld met zwarte balk erboven; 4. breedbeeldsignaal boven, zwarte balk onder; 5. beeldformaat van de uitzending; 6. om niet breedbeeld gecodeerde video-banden in breedbeeldformaat weer te geven (Automatic Wide-Screen). Aanpassing van het formaat gaat niet ten koste van de beeldscherpte.
Geluid
Twee aktieve (bi-amp) tweeweg-luidsprekers, type basreflex, met een netto-inhoud van 3,5 liter bieden een zeer goede geluidskwaliteit en beter dan ik totnutoe bij een tv ben tegengekomen. De 11,5 cm woofer biedt een indrukwekkend en strak laag, terwijl de 18 mm neodynium-tweeter een transparant klankbeeld neerzet. De afstemming van het aktieve crossover-netwerk zorgt voor een vrijwel naadloze overgang, zonder hinderlijke bijverschijnselen in het voor het gehoor juist zo gevoelige gebied tussen 2 en 4 kHz. Als u weet dat de overnamefrequentie bij 3,5 kHz ligt, begrijpt u ook dat B & O aan dit aspect extra veel zorg heeft moeten besteden. De enige beperking zit 'm in het vermogen van de versterker (de specificatie vermeldt correct een continue belasting van 2 x 36 W per luidspreker maximaal: ik zou me kunnen voorstellen dat voor bijv. specifieke Dolby Surround-toepassingen met de Avant als middelpunt nog meer vermogen wordt verlangd, hoewel er dan weer andere oplossingen kunnen worden bedacht.
De ingebouwde videorecorder
Direct onder het luidsprekerfront bevindt zich een glad afgewerkt klepje, waarachter zich het vcr-mechanisme bevindt. Zodra een video-cassette is geladen, schakelt het toestel automatisch over op het video-kanaal. Dankzij de ingebouwde twee tuners kan programma A worden opgenomen, terwijl programma B wordt bekeken. De video-kwaliteit (opname én weergave) is het beste dat de VHS-norm toelaat. Met Sony-UHG band was de weergave zonder meer indrukwekkend. Ook de video-geluidskwaliteit is van het best denkbare niveau. Voorbespeelde S-VHS en VHS-banden werden probleemloos en zonder storende flikkeringen en strepen weergegeven. Het ingebouwde Auto Tracking System (ook met de hand instelbaar) doet zijn werk uitstekend. Het instellen en bedienen van de videorecorder via de afstandbediening is de eenvoud zelve. De eject-toets is op het toestel aangebracht en dat is natuurlijk prima, want men moet tóch naar het toestel lopen om de band te kunnen verwijderen.
Afstandbediening
B&O heeft altijd veel onderzoek gestoken in de afstandbediening en qua gebruiksgemak, ergonomie en mogelijkheden een bijna legendarische reputatie opgebouwd. Zo was de Beolink 1000 de eerste afstandbediening met gecombineerde audio- en video-functies. De speciaal voor B&O's nieuwe assortiment beeld- en geluidsapparatuur ontworpen Beo4 afstandbediening is weer zo'n meesterstuk: zo solide als een tank, met oerdegelijke druktoetsen, een helder LCD-schermpje dat alle functies toont en zelfs nog apart programmeerbaar. Duidelijk bedoeld om met slechts één hand te worden bediend en berekend op jarenlang probleemloos gebruik. De cijfertoetsen zijn iets anders ingedeeld dan we gewend zijn, maar dat went snel: 7,8,9 bovenaan, 1,2,3 onderaan. Voeding door drie 1,5 V (AAA) batterijen. Het letterlijk ijzersterke materiaal heeft wel een nadeel: de hoeken zijn vrij puntig en gegarandeerd dat de Beo4 bij een vrije val dwars door een glazen tafel gaat of een forse put in bijv. parket veroorzaakt... Maar ongetwijfeld is de Beo4 de mooiste en degelijkste afstandbediening die ik ooit onder handen heb gehad. Bijzonder is ook dat met de B&O Lichtregeling LC2 (optie) de lampen in de kamer kunnen worden bediend! En, wie weet, zal het niet lang meer duren of er komt een optie voor telefoneren met de afstandbediening, met ingebouwde microfoon en luidspreker...
Aansluitingen
Decoder (Scart, 21 pens, eveneens te gebruiken voor extra video-apparatuur, cdv, enz.), AV (idem), Master Link (B&O audio-systeem en B&O multi-room), V Tape Decoder (aansluiten van een decoder uitsluitend voor opname), Satelliet (maximaal 2 schotels en Outdoor Control voor de polarisator, rotor of relais van de buiteninstallatie), RF Out (antenne-uitgang voor videosignalen elders in de woning), VHF/UHF (antenne-ingang), ATTN. (verzwakking van het antennesignaal), aan/uit, extra luidsprekers (Surround Sound-opties), Power Link Front (voor twee extra front-luidsprekers), Power Link Rear (voor twee achterluidsprekers), camcorder (audio l/r, video, S-VHS/Hi8) en hoofdtelefoon. Het op het toestel aangebrachte display (rechts aan de bovenzijde) geeft indicaties over DD3 Stereo, DD Pro Logic, Timer, Record, Play Timer, programmanummer, standby. Aan de achterzijde van het display bevinden zich nog een aantal toetsen: eject, rewind, starten bandweergave, play timer, kiezen van satelliet- en 'gewone' zenders. In de standby-modus is een rode punt op het display zichtbaar. Wat mij betreft had de permanente tijdsaanduiding erbij gemogen.
Verdere mogelijkheden
Uitgebreide menu-functies in beeld, teletekst/fastext met aparte vastlegging
van vier (voorkeur)geheugenpagina's, VPT, mono/stereo (ook voor meertalige
uitzendingen), zappen tussen uitsluitend twee programma's, twee tuners
(tv + video), video-kopieerfunctie, voorkeurinstellingen voor videorecorder
(w.o. bandlengte en bandsnelheid, kleursysteem PAL/SECAM/MESECAM), opnemen
van een simultaan-uitzending van radio én tv, video-opname stereo/mono/mono1
(taal 1)/mono2 (taal2), automatische tijdgeprogrammeerde aan/uitschakeling,
eigen zenderbenaming, zenderfijnafstelling, beeld- en geluidsinstelling
ook naar eigen smaak, SPR (Synchronous Program Recording, ook met VPS
en PDC), aanbrengen van bandmarkeringen,
Extra modules als optie
Naast de reeds genoemde surround-module is er een beeld-in-beeld module om naar twee programma's tegelijkertijd te kunnen kijken. En zijn er nog modules voor satellietontvangst en het positioneren van de polarotor (BeoSat Avant-optie).
Wensen
Een automatisch verlopende zoektocht en vastlegging van tenminste alle
'kabel'-zenders had ik - zeker voor de oudere generatie - handiger gevonden.
Ik wil daaraan niet al te zwaar tillen, want met een dergelijke voorziening
ben je er eigenlijk (nog) niet: zelden worden de automatisch gevonden
zenders tevens in de voorkeurvolgorde vastgelegd en dus moeten de programma's
naar eigen smaak alsnog worden gerangschikt. Ook had ik graag gezien dat
de surround-module standaard was ingebouwd. De beeld-in-beeld module is
niet zó belangrijk.
De handleiding is van hoge kwaliteit, maar de verdeling over drie(!) boekjes
en de niet altijd logische volgorde van de onderwerpen maakt van het zoeken
een nodeloos tijdrovende affaire. Dat kan beter, B&O!
Conclusie
Superieure beeld- en geluidskwaliteit (het beste dat ik bij een tv ooit ben tegengekomen), een zeer goede videorecorder, veel (uitbreidings)mogelijkheden en uiterst hoogwaardige elektronica, dit alles 'verpakt' in een State of the Art Design. Wat valt er verder nog over te zeggen?
___________________________________
Importeur: Bang & Olufsen Nederland b.v., Hilversum (035-6260622)
Prijs: BeoVision Avant f. 9295,- incl. Beo4 afstandbediening