Precies tachtig jaar geleden, op 16 november 1942 stierf Joseph Schmidt, nog maar 38 jaar oud. Op zijn graf het opschrift 'Ein Stern fällt...', een verwijzing naar één van zijn meest succesvolle films (te bekijken op YouTube).

Joseph Schmidt

Schmidt werd geboren op 4 maart 1904 in het dorpje Davydivka in het hertogdom Boekovina (tegenwoordig Oekraïne), dat toen deel uitmaakte van de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie. Hij was gezegend met een schitterende tenorstem en algauw zong hij in de synagoge van Czernovitz waarheen zijn familie na de eerste wereldoorlog verhuisde.

In 1924 verhuisde hij naar Berlijn, dromend van een carrière als acteur. En opera. Helaas, zijn geringe lengte (Schmidt was maar 1.54 lang) stond zijn droom in de weg. Tijdens de ettelijke audities werd zijn stem uitzonderlijk genoemd, maar zijn lengte… Gelukkig voor hem werd in die tijd een nieuwe medium ontdekt: de radio: in 1929 maakte Schmidt zijn debuut als Vasco da Gama in Meyerbeers L'Africaine bij de Berlijnse omroep. Het succes dat volgde is niet te beschrijven: Schmidt werd een wereldster. In totaal heeft hij in 37 opera's gezongen, waaronder veel Mozart en voornamelijk Verdi.

Debuut bij de Berlijnse 'Rundfunk' (1929)

In mei 1933 ging met enorm succes zijn eerste film Ein Lied geht um die Welt in première. Echter, al in februari 1933 trad Schmidt voor het laatst op voor een Duitse omroep en een week later werd hem zelfs de toegang tot de studio's ontzegd. In december van dat jaar verhuisde hij naar Wenen, waar zijn filmcarrière pas echt begon.

In 1937 maakte hij zijn debuut in Carnegie Hall in New York. Zijn succes was immens. Hij trad met de grootste zangers-acteurs uit die tijd, waaronder Maria Jeritza, Grace Moore om er maar een paar te noemen. En natuurlijk Richard Tauber. In die tijd verdiende hij 3000 dollar voor een paar minuten zingen.

Waarom ging hij terug naar Wenen? Wat bezielde hem? Was hij zo naïef dat hij niet geloofde wat er komen gaat? Dacht hij werkelijk dat zijn roem en zijn sterrendom hem zou beschermen? Of was het gewoon heimwee? Wie zal het zeggen.

Na de Anschluss vluchtte hij naar België. Daar is zijn grootste droom in vervulling gegaan, een optreden op de operabühne; hij zong er Rodolfo in La Bohème. Zou dat de reden zijn dat hij niet vluchtte toen het nog kon?

Een bijzonder warm plekje in zijn hart had hij voor Nederland, hier trad hij in 1936 voor het eerst op voor de Vara, in I Masnadieri van Verdi). En hij zong ook in het Nederlands: Ik hou van Holland!

In 1940 vluchtte hij naar Parijs en daarna naar Zuid Frankrijk, waar hij nog vergeefse pogingen deed om Amerika te bereiken. Wanhopig probeerde hij het nog in Zwitserland, wat hem in de nacht van 7 op 8 maart 1942 uiteindelijk lukte. En dan te bedenken dat hij er nog geen drie jaar eerder triomfen vierde als de wereldster, maar nu in een interneringskamp werd opgesloten. Hij kreeg er longontsteking en last van hartklachten. Totaal berooid, zonder een cent op zak, en niet in staat om een goede arts te betalen werd hij opgenomen in een ziekenhuis. Na twee weken werd hij er ontslagen, wegens...simulatie. Twee dagen later stierf hij, 38 jaar oud. Op zijn graf op het Joodse kerkhof staat: Ein Stern fällt..., Joseph Schmidt Kammersänger.

Het graf van Joseph Schmidt op de Israelitische begraafplaats Unterer Friesenberg (Zürich) ________________ Klik hier voor interessante afspeellinks.

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links