Als Francesca da Rimini

Het is inmiddels best lang geleden dat ik een bezoek bracht aan een zeer dierbare (en zeer zieke) vriendin, ooit een gevierde operazangeres. Op haar vraag waar ik op dat moment aan werkte, begon ik ‘L'altra notte' uit Mefistofele van Boito te neuriën. Zij viel me bij en zong de hele aria voluit, met haar – nog steeds intacte, prachtige, stem. Zij zei: “ja, dat is een fijne aria om te zingen. Je kunt er al je emoties in kwijt.”

Het is inderdaad een zeer emotionele aria, geen wonder dus dat vrijwel iedere sopraan het op haar repertoire had en heeft staan. Callas, Tebaldi, Price, Miricioiu, Gheorghiu…..allemaal hebben ze het ooit gezongen en opgenomen. Maar nu wil ik even stilstaan bij de zangeres die ooit wereldvermaard was en nu vrijwel vergeten is, en wier interpretatie van die aria mij altijd aan mijn – inmiddels overleden – vriendin doet denken: Rosa Raisa.

Raisa nam de aria in 1923 op en het is inmiddels op verschillende labels op de markt verschenen. Haar zingen is intens, volgens de beste veristische traditie, en toch licht. Haar coloraturen en hoge noten zijn voorbeeldig, en toch ontaarden ze nergens in het ‘mooie zingen' an sich. Geen wonder, dat ze de beste Norma was van haar generatie.

Als Turandot

Ik denk dat zelfs de grootste operaleek Puccini's Turandot kent. Zo niet de hele opera, dan toch minstens de tenorale wereldhit: ‘Nessun Dorma'. De première vond plaats op 25 april 1926 in La Scala in Milaan en de veeleisende rol van de ijskoude Chinese prinses die ontdooit na een warme kus van een onbekende prins, werd gecreëerd door de beroemde Italiaanse sopraan Rosa Raisa.

Nou ja, Italiaanse …..  Raisa. Raitza Burchstein, dochter van Herschel en Frieda Leia Krasnatawska, werd geboren op 30 mei 1893 in het Poolse Bialystok. Na de grote pogrom in 1906 - Raisa was toen nog geen veertien jaar oud - lukte het haar om samen met haar neef en zijn familie het land te ontvluchten. Ze kwam vervolgens op het Italiaanse eiland Capri terecht. Daar ontmoette zij Dario Ascarelli en zijn vrouw Esther, die niet alleen haar muzikale talent ontdekten, maar ook haar studie aan het Conservatorium van Napels voor hun rekening namen.

Op haar twintigste werd zij aangenomen bij het operahuis in Parma, waar zij grote successen vierde in o.a. Verdi's Oberto en Un ballo in maschera. Datzelfde jaar werd zij geëngageerd door de Chicago-Philadelphia Opera, waar zij debuteerde als Mimi in La bohème. Haar partner was de stertenor van de Metropolitan Opera in New York, Giovanni Martinelli.

In 1914 debuteerde zij als Aida bij het Royal Opera House in Londen, met aan haar zijde Enrico Caruso. Haar volgende rol daar was die van Helena van Troje in Boito's Mefistofele), met Claudia Muzio, John McCormack en Adam Didur.

Als Rachel in La Juive

Haar repertoire was immens: denk alleen maar aan zulke uiteenlopende opera's, waarvan ik er slechts een aantal noem: Il trovatore, La Juive, La Fanciulla del West, Suor Angelica, La battaglia di Legnano, Francesca da Rimini, Falstaff, Don Giovanni, Lohengrin, Tannhäuser, Les Huguenots, Isabeau, Die Fledermaus en La Fiamma. En...zij zong liederen.

Als Aida

In 1915 ontmoette ze de van oorsprong Joods-Sefardische Italiaanse bariton Giacomo Rimini, met wie ze vijf jaar later trouwde. Samen zongen ze in honderden concerten, voornamelijk in de Verenigde Staten. Hun optreden sloten ze altijd af met ‘La ci darem la mano' uit Mozarts Don Giovanni. Haar soloconcerten eindigde ze steevast met het Jiddische ‘Eili, Eili'.

 In 1936 zong zij in Detroit de rol van Leah in Il Dibuk van Lodovico Rocca. Het zpi een van haar laatste optredens zijn. Raisa stierf in 1963 aan de gevolgen van botkanker. Het is moeilijk om haar stem te beoordelen louter op basis van haar opnamen: immers, men mist het visuele en de magie van haar charisma. Haar tijdgenoten beschreven haar podiumprésence als niet minder dan opwindend.

Wie meer over haar wil weten kan terecht bij Rosa Raisa - A biography of a Diva geschreven door Charles Mintzer. Verder verwijs ik graag naar o.a. Spotify en YouTube.

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links