Opera & Operette

Volkskrant verbant Callas naar prehistorie

 

© Paul Korenhof, 14 oktober 2014

 

Onder de merkwaardige kop "Callas duikt op uit de ruis" publiceerde de Volkskrant op donderdag 2 oktober een bijdrage waarin we onder meer lezen: "Een generatie die haar nooit levend heeft mogen meemaken, kent Maria Callas (1923-1977) als die indrukwekkend uithalende en nogal dramatische operastem die het oor bereikt door een mist aan ruis, gekraak en gesis van heel oude opnamen."

Ruis...
Schrijver van dit proza is Robert van Gijssel die bij de Volkskrant een functie heeft 'editor' en kennelijk ook iets te maken heeft met popmuziek en lezersaanbiedingen. Eén ding is echter wel duidelijk: van opera weet Van Gijssel weinig of niets en van Callas nog minder. In ieder geval heb ik in mijn hele leven nog nooit één officiële opname van Callas gehoord met "een mist aan ruis, gekraak en gesis", zelfs niet bij alle dubbings van de paar 78t-platen die zij helemaal in het begin van haar carrière gemaakt heeft. In de online-versie van het betreffende artikel ('editor' Van Gijssel afficheert zichzelf kennelijk met genoegen) lezen we: "De erfenis van Maria Callas werd lang ontsierd door de ruis van oude opnamen." Van de essentie van deze door Warner met veel tamtam aangekondigde uitgave, die absoluut niet gericht is op 'ontruisen', heeft Van Gijssel blijkbaar niets begrepen.

Een tiental flitsen
Wanneer Van Gijssel die "mist aan ruis, gekraak en gesis" wel gehoord heeft, is mij een raadsel, maar desondanks vermeldt hij dit met veel journalistiek aplomb als hij zijn licht laat schijnen op een 'geremasterde' uitgave van de complete studio-opnamen. Die is op sommige punten inderdaad sensationeel te noemen, maar als resultaat van eventuele vergelijkingen lezen we alleen twee opmerkingen over Tosca onder De Sabata en over I Pagliacci (door Warner terecht Pagliacci genoemd, maar dat ontging de auteur kennelijk). Dat is redelijk summier als we bedenken dat het gaat om circa zeventig uur muziek, opgenomen over een periode van ruim twee decennia. Daarbij wordt geen woord gewijd aan wat die compleetheid eigenlijk inhoudt, noch aan de presentatie van het geheel. Het heeft er alle schijn van dat Van Gijssel op dit punt niet verder is gekomen is dan een door Warner vertstrekte 'promo-cd' waarop een tiental flitsen van hooguit een minuut te horen is, genomen uit de eerdere cd-versies van EMI en uit de nieuwe die onlangs door Warner werden uitgebracht. En waarschijnlijk heeft de begeleidende persmap hem de verdere informatie bezorgd, hoewel ook daarin niet werd gerept van "een mist aan ruis, gekraak en gesis".

Beperkte technieken
Het Volkskrant-artikeltje bevat overigens een nog grotere omissie, want in zijn commercieel getinte stukje (zou de Volkskrant een lezersaanbieding voorbereiden?) vermeldt Van Gijssel evenmin wat iedere verzamelaar al heel lang weet, namelijk dat veel van de oorspronkelijke lp-uitgaven aanmerkelijk beter klinken dan die eerste cd-versies. Ook wie niet meer in het bezit is van goede lp's, maar er wel de moeite en het geld voor over heeft, kan de proef op de som nemen en splinternieuwe lp's van bijvoorbeeld de eerste Tosca en de fameuze Mad Scenes bestellen bij Testament. Die houden zelfs nog stand naast de nieuwe cd-versie van Warner!

Van Gijssel gaat nog verder. Volgens hem leden de platen en cd's van Callas "allen aan dezelfde kwaal" (de taalfout komt ook uit de Volkskrant) omdat de opnamen werden gemaakt met "beperkte technieken" met een "klein dynamisch bereik", terwijl bovendien gebruik werd gemaakt van "gemankeerd bronnenmateriaal". Als klap op de vuurpijl noemt hij als voorbeeld van dat laatste "magnetische banden". Van Gijssel weet niet alleen weinig van opera en nog minder van Callas, maar op het punt van de pre-digitale (in zijn visie ongetwijfeld ook prehistorische) opnametechniek is hij kennelijk een nog grotere leek.

Er waren tijden waarin een kwaliteitskrant als de Volkskrant er eer in stelde bijdragen in de culturele sector te laten schrijven door medewerkers met een zekere deskundigheid op dat terrein. Ook dat lijkt prehistorisch te worden.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links