Muyanga: Hoe Anansi The Stories of the World bevrijdde
Zwakele Tshabalala (Anansi), Katia Ledoux (Makuba), Agris Hartmanis (Tigri), Martin Mkhize (Snake the Serpent), Carla Nahadi Babelegoto (Sisa Leopard), Claron McFadden (Princess Vixen), Leonie van Rheden, Makudu Senaoana en Elenora Hu (Kornets)
Het Nationale Ballet
Balletorkest e.a.
Dirigent: Lochlan Brown
Regie: Kenza Koutchoukali
Choreografie: Shailesh Bahoran
Toneelbeeld: Dieuweke van Reij
Amsterdam, 13 november 2021
Voor informatie klik hier

Zwakele Tshabalala als Anansi - met ensemble (foto Michel Snater)

Twintig maanden geleden verhinderde corona de wereldpremière van een nieuwe opera van Willem Jeths tijdens het Festival OFF, maar bij de nieuwe uitbraak bleken de omstandigheden het gezelschap gunstiger gezind. De première van Hoe Anansi The Stories of the World bevrijdde mocht gewoon doorgaan, zij het met 1250 toeschouwers en controle van de QR-code. Die controle bleek bovendien extra vlot te verlopen, doordat een groot deel van het publiek de QR-leeftijd nog lang niet bereikt had.

Als volwassene ben je dan benieuwd hoe zo'n jong publiek gaat reageren, maar hier bleek iedere skepsis overbodig. Ondanks hun grote aantal was de jeugd opvallend gedisciplineerd, terwijl bovendien spontaan en intensief werd meegeleefd. Naar verhouding althans, maar enkele hieronder aangegeven restricties werden ruimschoots overwonnen door het enthousiasme en de vitaliteit die vanaf het podium de zaal in stroomden.

Een muziekdrama is Anansi overigens niet, wel een multiculturele vorm van muziektheater op basis van drie verhalen rond de slimme spin Anansi, populair in vooral West-Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse (Caraïbische) vertellingen. Veel meer dan het in dialoogvorm navertellen van die verhalen is het flinterdunne libretto echter niet en de vraag is ook in hoeverre kinderen het zullen begrijpen. Zowel het met straattaal doorspekte taalgebruik als de levendige muziek vol exotische klanken zorgde echter voor een kleurrijke sfeer die het gebrek aan inhoud bij de première met merkbaar succes compenseerde.

Martin Mkhize als Snake the Serpent - met ensemble (foto Michel Snater)

De grootste kracht van Anansi ligt behalve in die muziek in de wervelende dansscènes waarin leden van het Nationale Ballet zich duidelijk uitleven, en in het enthousiasme van de solistische vertolkingen.
Het voortouw werd daarbij genomen door de levenslustige Makuba van Katia Ledoux, terwijl Zwakele Tahabalala in de titelrol zichtbaar genoot van het feit dat zijn rol hem in direct contact bracht met het jonge publiek. De heldere projectie van Bach-specialiste Carmen Nahali (Sisa Leopard) deed verlangen naar een zangrol in een echte opera en de eeuwig jeugdige Claron McFadden maakte van Princess Vixen een ware cameorol.

Helaas was ik op enkele punten minder enthousiast, maar dat betrof zeker niet het bij deze 'familievoorstelling' ruimschoots aanwezige jeugdige publiek van alle leeftijden, de meeste het onafscheidelijke mobieltje stevig in de hand gedrukt. Tijdens de voorstelling opflitsende beeldschermpjes en gepraat tussendoor leken onvermijdelijk, maar eerlijk is eerlijk: dat viel heilig mee en tijdens de hele première heb ik - met goed zicht op de zaal - nauwelijks iets van een mobieltje gemerkt.

Katia Ledoux als Makuba en Tshabalala als Anansi - met ensemble (foto Bart Grietens)

Wel was er af en toe wat gepraat, onder meer van twee zeer jonge dames naast mij, maar dat kon ik hen niet kwalijk nemen. De voorstelling vroeg er gewoon om, en niet alleen omdat de gezongen teksten soms matig verstaanbaar waren. (Het beste en meest verstaanbare Nederlands was overigens te horen van de Franse Katia Ledoux!)

Problematisch was vooral het dilettantistische libretto van Maarten van Hinte. Voor het theater was het - zeker in het begin - veel te uiteenzettend (verhalend is niet eens het goede woord) en verder waren zijn teksten soms gezwollen, niet zonder taalfouten en het ergste: vaak niet met een echt goed zingbaar ritme. Een zangtekst stelt nu eenmaal andere eisen dan een geschreven of gesproken tekst, in het gebruik van klinkers en medeklinkers, maar vooral op het punt van klemtonen en accenten.

Gelukkig deerde dat alles het jeugdige publiek minder. De aanstekelijke ritmiek in de muziek van Neo Muyanga werkte bijzonder aanstekelijk en de wervelende choreografieën van Shailesh Bahoran zorgden voor een zaal met 1250 zeer attente toeschouwers. Aan de andere kant was het jammer dat in deze situatie de tekst in de verdrukking kwam. Door het op dat punt gebrekkige onderwijs en de taalarme omgeving van de social media raakt de jeugd toch al steeds verder achterop in gevoel voor en begrip van teksten.

Carla Nahadi Babelegoto als Sisa Leopard - met ensemble (foto Bart Grietens)

De belangrijkste reden waarom ik kon begrijpen dat het meisje naast mij haar nog iets jongere buurvrouw voortdurend een en ander moest uitleggen, was het niet altijd begrijpelijke toneelbeeld. De enscenering van Kenza Koutchoukali met voor kinderen soms onherkenbare decorstukken van Dieuweke van Reij deed weinig meer dan de solisten om en door de choreografieën heel laten laveren. De toch al schematische handeling kwam daarbij vaak niet verder dan een vage uitwerking van de op zich al weinig dramatische verteltekst.

Voor kinderen werd het nog lastiger om de draad te volgen (ik baseer mij op de woorden van onder meer mijn buurmeisjes), doordat alleen uit de tekst bleek dat het verhaal ging over een spin, een tijger en een luipaard. Niets in kostuums en regie maakte deze figuren visueel herkenbaar. Zo stond achterop de rode mantel van Tigri weliswaar een tijgerkopje, maar dat was pas laat en heel incidenteel zichtbaar, terwijl het spel van Agris Hartmanis eerder deed denken aan een Haagse politicus dan aan een roofdier.

Katia Ledoux als Makuba - met ensemble (foto Michel Snater)

Bij Anansi was helemaal aan niets te zien dat hij een spin was en de constatering van Sisa Leopard "ik heb vlekken en de tijger heeft strepen" strookte totaal niet met het feit dat er nergens een vlek of streep te zien was. En dat terwijl het toch geen probleem moet zijn geweest om bijvoorbeeld het gele rokje van juffrouw luipaard te voorzien van zwarte polkadots in plaats van zwarte ruiten. Leuke voorstelling, maar het bleef alleemaal te veel steken in de goede bedoelingen.

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links