Reid: The Shell Trial

Claire Barnett-Jones (The Government), Anthony León (The Consumer), Lauren Michelle (The Law, The Artist). Audun Iversen (The CEO), Ella Taylor (The Activist), Carla Nahadi Babelegoto (The Climate refugee), Jasmin White (The Historian), Erik Slik (The Weatherman), Nikki Treurniet (The Elementary School Teacher), Alexander de Jong (The Pilot), Allen Michael Jones (The Fossil Fuel Laborer), Yannis François (The Field Worker) e.a.
Watermusic Kinderkoor
Academisten en leden Koninklijk Concertgebouworkest
Dirigent, co-creatie: Manoj Kamps
Regie, concept, co-adaptatie: Gable Roelofsen, Romy Roelofsen
Choreografie: Winston Ricardo Arnon
Decor: Davy van Gerven
Kostuums: Greta Goiris, Flora Kruppa
Amsterdam, 19 maart 2024

Dat het met het klimaat en onze planeet de verkeerde kant uit gaat, is het denkende deel van de mensheid inmiddels wel duidelijk, evenals het feit dat multinationals daarbij een bewust gewetenloze rol kunnen spelen. Maar ook is duidelijk dat de overgrote meerderheid van de consumenten die situatie accepteert omdat zij ervan profiteren. Dat daarom niet 'iets' moet gebeuren, maar zelfs heel veel, en dat zelfs het denkpatroon van de hele mensheid moet veranderen als we een catastrofale milieuramp willen voorkomen, staat als een paal boven water.

Bij zo'n mentaliteitsverandering kan het muziektheater zeker een rol spelen; niet voor niets noemde regisseur Götz Friedrich de opera 'het ziekenhuis voor onze ziel'! Om invloed te hebben, is alleen meer nodig dan een warrige, soms onbegrijpelijke voorstelling vol abstract gemoraliseer en het regelmatig intrappen van open deuren. Dat DNO met The Shell Trial op de klimaatcrisis inspeelt, is prijzenswaardig, maar het abstracte karakter van deze productie met personages als 'de consument', 'de ceo', 'de onderwijzer' en 'de activist' die slechts bij vlagen echte mensen worden, biedt niet veel kans dat de toeschouwer zich door zo'n voorstelling meer bij de problematiek betrokken gaat voelen.

Foto © Marco Borggreve/DNO

Wat alle elementen in The Shell Trial betekenen en hoe goed het allemaal bedoeld is, zal na weken repeteren in een ons-kent-ons sfeertje aan alle medewerkenden wel duidelijk zijn geworden. Een publiek bereiken lukt echter vooral door een probleem voelbaar te maken, en niet met een toneel vol personages die niet meer zijn dan abstracties met een moraliserende functie. Ik ben ook sterk geneigd een groot deel van het enthousiaste slotapplaus toe te schrijven aan de vaders, moeders, ooms, tantes, broers, zusters, neven, nichten en vrienden van alle kinderen op het toneel plus de 'aanhang' van andere 'van buiten' aangetrokken medewerkers. Zo'n lief, etherisch kinderkoor vlak vóór het slotapplaus met lieve kinderen die lekker gaan liggen slapen is dan een bijna gênante sentimentele truc. Succes gegarandeerd!

Knap was zonder meer dat componiste Ellen Reid dat alles had onderbouwd met een expressieve partituur voor een klein maar gevarieerd instrumentaal ensemble waarin felle accenten en meer beschouwende momenten met elkaar in balans waren. De heldere, met precisie gerealiseerde uitvoering onder leiding van Manoj Kamps versterkte die indruk, terwijl ook enkele vocale bijdragen resulteerden in boeiend muziektheater. Dat gold om te beginnen voor het aandeel van de sopraan Lauren Michelle, eerst als 'The Artist' met een van begin tot eind boeiende (gesproken) opening, daarna als 'The Law' met fraai gezongen toelichtingen op de werking van wet en rechtspraak, en voor de mezzosopraan Claire Barnett-Jones als een fraai schipperende spreekbuis van 'The Government'.

Dat van de overige abstracte personages juist de essentiële rol van 'The Consumer' zo overtuigend uit de verf kwam, was vooral te danken aan de inzet en de zowel welluidende als gepassioneerde zang van de tenor Anthony León. Alleen was onduidelijk waarom de regie hem voorafgaand aan zijn scène een aantal schijnbaar betekenisloze rondjes liet hollen. Er werd in deze anderhalf uur durende voorstelling trouwens regelmatig om onduidelijke redenen gehold en gelopen, maar ook op andere punten muntte de enscenering van Gable en Romy Roelofsen, ondanks de assistentie van drie (!) dramaturgen, niet uit door helderheid en een professioneel, organisch patroon van handelen en bewegen.

Foto © Marco Borggreve/DNO

Het leidde ertoe dat niet alleen de boodschap bleef hangen in een lucht vol goede bedoelingen, maar dat de aandachtige toeschouwer ook met de nodige vragen werd opgezadeld. Wat was bijvoorbeeld de functie van de onduidelijke juffrouw die minuten lang op het voortoneel vage danspasjes moest oefenen terwijl het achtertoneel werd voorbereid op de komst van het kinderkoor? En welke betekenis had dat kleine meisje in een wit jurkje tijdens dat tijdens de slotscène eerste tussen het kinderkoor doorwandelde en daarna halverwege het toneel - en gedeeltelijk aan het oog onttrokken - iets onbegrijpelijks te doen kreeg. Onbegrijpelijk althans voor wie niet bij de repetities berokken was (en wellicht ook voor wie daar wel bij aanwezig was).

Met voorbijgaan aan de dilettantistische enscenering kunnen trouwens ook vraagtekens worden gesteld bij het nut van een docu-opera die vooral de gelovigen en waarschijnlijk maar heel weinig ongelovigen bereikt. En eveneens bij het feit dat DNO in de publiciteit rond The Shell Trial vol trots vermeldt dat het gezelschap in de aanloop naar deze voorstelling zelf ook klimaatbewust te werk is gegaan. We mogen toch wel hopen dat vooral het klimaatbewust produceren (en vernietigen!) van decors reeds langer de aandacht had?

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links