DVD-recensie
The Golden Ring
© Aart van der Wal, juni 2003
The Golden Ring
Achter de schermen bij de opname van Richard Wagners Götterdammerung.
Wiener Philharmoniker en Wiener Staatsopernchor met solisten (Birgit Nilsson, Wolfgang Windgassen, Gottlob Frick en Dietrich Fischer-Dieskau) o.l.v. Sir Georg Solti.
Zwart/wit/4:3. PCM mono/Dolby Digital 5.1. Gesproken talen: Engels/Duits.
Decca 071-153-9 (film: • 88' • audio-fragmenten: • 69' •)
De legendarische BBC-documentaire uit 1965 leek van het toneel verdwenen te zijn, maar dankzij dvd (?) kunnen we er nu (opnieuw) kennis mee maken: de sublieme vastlegging van de verrichtingen van het opnameteam, de Wiener Philharmoniker onder Georg Solti, koor en solisten in de Decca-productie uit 1964 van Wagners Götterdämmerung in de Weense Sofiensaal.
De totstandkoming van de film had nogal wat voeten in de aarde omdat Decca vreesde dat het tussen haar opnameactiviteiten doorlopende camerawerk van het BBC-team een negatief effect zou hebben voor de uiteindelijke audio-productie, maar uiteindelijk werd men het eens. Het was toen nog zo dat 'slechts' op twee sporen (stereo, links/rechts) werd opgenomen en het 'mixen' (in dit geval van 24 kanalen) tijdens de opname moest worden gedaan.
Het resultaat was 40 uur filmmateriaal waarin natuurlijk ook de spanning tijdens de opnamenessies goed uit de verf komt. We zien het opnameteam van toen aan het werk: John Culshaw, Gordon Parry, Christopher Raeburn en Erik Smith. Van glitter and glamour is natuurlijk niets te bespeuren: de solisten zijn 'casual' gekleed, en Solti lijkt in een soort pyamabroek te dirigeren. Het is niets anders dan hard en geconcentreerd werken geblazen en de daaruit resulterende sfeertekening is niet anders dan bijzonder indrukwekkend. Het komt in deze video-productie allemaal goed tot leven en daardoor is het eigenlijk ook een prachtige aanvulling op John Culshaws boeiende boek Ring resounding over hetzelfde onderwerp.
Enige hoogtepunten: Siegfrieds treurmars, het slot van de tweede akte en de offerscène; Raeburn die tijdens de opname de zangers van het ene ingetekende vak naar het andere verplaatst, hoe de verscheidene klankeffecten werden gerealiseerd; het échte paard dat van de straat naar het toneel wordt geleid.
Het BBC-team maakte van de gelegenheid gebruik om rechtstreeks in te pluggen in Decca's geluidsbatterij maar desalniettemin moeten wij het in deze dvd-productie met mono-geluid stellen, die overigens van goede kwaliteit is. Ook de regieaanwijzingen en hetgeen de uitvoerenden te berde brengen zijn goed te volgen.
Deze productie wordt nu deels ook uitgebracht in 'Dolby Digital 5.1 Surround Sound', maar wat moet je daar nu eigenlijk mee? In de jaren zestig was er helemáál geen surround sound en dat betekent dus dat het oorspronkelijke geluid van de op deze dvd voorkomende hoogtepunten van de oorspronkelijke Decca-opname afkomstig is en voor dit doel (5.1) als het ware later werd nagesynchroniseerd (de complete Ring is verkrijgbaar op Decca 455-555-2, 14 cd's). Decca heeft de Ring later trouwens ook in de (uiteraard achteraf) elektronisch gemanipuleerde 'Surround Sound' opnieuw uitgebracht. Maar los daarvan: een stereo-versie had voor de dvd-uitgave tot de mogelijkheden behoord, maar het extra werk wilde men er blijkbaar niet aan spenderen. De in 1965 uitgebrachte documentaire was primair voor tv-weergave bedoeld en daarvoor was het mono-geluid toen uiteraard toereikend, maar vandaag de dag is dat natuurlijk niet meer het geval.
Hoe het echter ook zij, dit is geen productie om te missen.