DVD-recensie
© Kees de Leeuw, juli 2010
 |
Rimski-Korsakov: Meinacht.
Dmitry Ulyanov (burgemeester), Oleg Polpudin (Levko), Natalia Vladimirskaya
(Hannah), Irina Chistyakova (schoonzus van de burgemeester), Roman Ulybin
(gemeentesecretaris),
Vyacheslav Voynarovsky (brandewijnstoker), Anatoly Loshak (Kalenik),
Valeria Zaytseva (Pannochka), Maria Lobanova (eerste rusalka), Maria
Suvorova (tweede rusalka), Ella Feyginova (derde rusalka), orkest, koor, verder solisten, dansers en acteurs van het Stanislavsky en
Nemirovich-Danchenko Moskous Academisch Muziek Theater
Dirigent: Felix
Korobov.
Regie: Alexander Titel.
VAI DVD 4510
Live-opname maart 2008
Nikolaj Rimski-Korsakov (1844-1908) geniet in het Westen weinig bekendheid als operacomponist, hoewel hij als componist van opera’s tot de pioniers in Rusland behoorde en er vijftien componeerde. Dvd’s met opnames van zijn opera’s zijn schaars. Mij zijn opnames bekend van “Mlada”, “Sadko”, “De gouden haan” en nu dus “Meinacht”.
“Meinacht” is gebaseerd op een verhaal van Gogol uit de bundel “Avonden op een dorp bij Dikana”. Later gebruikte Rimski-Korsakov het verhaal “Kerstnacht” uit deze verhalenbundel voor zijn gelijknamige opera. De componist en zijn vrouw Nadeshda waren grote liefhebbers van Gogol en lazen samen in hun verlovingstijd “Meinacht”. Rimski-Korsakov droeg de opera aan haar op. Overigens componeerde Nadeshda een, helaas niet uitgegeven, orkestsuite “Een betoverde plek”, naar een ander verhaal uit “Avonden op een dorp bij Dikana”.
De plot van “Meinacht” stelt niet zoveel voor. Levko, zoon van de burgemeester, heeft het hart van Hannah veroverd, maar er zijn veel mededingers. Onder hen is Levko’s vader, een weduwnaar die aan één oog blind is maar de jonge vrouwen goed in het vizier heeft. Zijn inwonende schoonzuster houdt hem echter goed in de gaten. De burgervader is zeer van zichzelf overtuigd en heeft ooit tsarina Catharina de Grote enkele dagen mogen begeleiden. Maar in deze meimaand wordt zijn gezag ondermijnd door een groep rebellerende dorpsbewoners en de dronkaard Kalenik, die zijn eigen huis niet kan vinden en in het huis van de burgemeester verzeild raakt en hem flink beledigt. De burgemeester heeft nog wel hielenlikkers om zich heen, de gemeentesecretaris en de brandewijnstoker. Bij kordaat optreden tegen de groep onruststokers wordt tot twee keer toe per ongeluk de schoonzus van de burgemeester opgesloten.
Levko krijgt geen toestemming van zijn vader om te trouwen met Hannah. Maar in een visioen ‘ontmoet’ hij verdronken meisjes, rusalki, uit de plaatselijke vijver, die hij helpt door de heks onder hen aan te wijzen. Hij helpt één van hen in het bijzonder door wraak te nemen op haar stiefmoeder, de heks, en zij beloont hem met een bijzondere brief. In deze brief voor de burgemeester wordt hij vermaand wèl toestemming te geven voor het huwelijk, onder dreiging van keizerlijk ingrijpen. Uiteraard zwicht hij en kunnen Hannah en Levko trouwen.
Hoewel het verhaal eenvoudig is, was ik blij over het boek van Gogol te beschikken. In de dvd ontbreekt namelijk het libretto! Een inlegvelletje met tracks en titels is de hele documentatie van deze dvd.
Rimski-Korsakov was een meester in het componeren van kleurrijke en contrastrijke muziek en dat blijkt ook hier. Vooral in de derde akte, waarin Levko de rusalki ontmoet in zijn droom is de dramatiek hoorbaar. De uitvoering door de zangers, het orkest en dansers is in het algemeen prima. Het orkest laat wel eens wat steekjes vallen en zeker de hoornist klinkt niet altijd even zuiver. Wat de zangers betreft is Oleg Polpudin, die de rol van de verliefde Levko voor zijn rekening neemt, naar mijn mening het meest overtuigende. Zijn liefde voor Hannah en de brengt hij zeer overtuigend. Dmitry Ulyanov geeft de rol van de burgemeester, een man vol eigendunk, goed gestalte. Dirigent Felix Korobov heeft de zaken goed onder controle. Het is een live-opname en dat is soms hoorbaar, maar zeker niet hinderlijk. Wel is de opname wat opgeklopt, wat soms leidt tot een gekunsteld geluidsbeeld.
De regie en het toneelbeeld roepen wel wat vraagtekens op. Het is een hedendaagse enscenering met decors die niet ieder zullen bekoren, zoals de aanwezigheid van een zeer grote ladder zonder enig doel in de eerste akte. De kostuums vormen geen eenheid en zijn een mengeling van kledingsstukken uit zeer uiteenlopende tijdsperiodes. Het nut van de vertoning van een landbouw Sovjet-propaganda film, die vertoond wordt tijdens de ouverture is mij niet duidelijk.
Het libretto is niet bijzonder sterk, wat te wijten is aan het verhaal van Gogol. “Meinacht” is niet het beste verhaal van Gogol en leent zich eigenlijk niet zo goed als onderwerp voor een opera. Er gebeurt vooral in de eerste twee aktes betrekkelijk weinig. Ze zijn vooral humoristisch en komisch. Ik vind dat vooral de burgemeester en zijn schoonzus hun rollen als komiek goed spelen. Tegelijkertijd komen ze wat karikaturaal over, maar dat is conform het verhaal. Maar op het toneel wordt dit nog eens versterkt door hun uiterlijk en kleding. Gelukkig wist de regisseur wel een balans vinden tussen humor en wat meer ernst. Na de eerste twee overwegende komieke aktes is de derde akte waarin Levko de rusalki ontmoet beduidend serieuzer.
Hoewel de regie en het toneelbeeld niet ideaal lijken, is deze dvd een aanwinst. Hopelijk verschijnen er meer producties van “Meinacht”, zodat we vergelijkingsmateriaal krijgen.