DVD-recensie
© Aart van der Wal, november 2012
 |
Beethoven: Strijkkwartet nr. 16 in F, op. 135
(versie voor strijkorkest)*
Wiener Philharmoniker o.l.v. Leonard Bernstein*
Haydn: Mis nr. 9 in C, Hob. XXII:9
(Missa in tempore belli, Paukenmesse)**
Judith Blegen (sopraan), Brigitte Fassbaender (alt), Claes H. Ahnsjö (tenor), Hans Sotin (bas),
Koor en Orkest van de Beierse Omroep
o.l.v. Leonard Bernstein**
(+ bonus: interview met Leonard Bernstein)
Live-opname: 13-19 september 1989, Musikverein, Wenen*; 30 september 1984, Basiliek van Ottobeuren (D)**
C Major 711604 • 93' • (Blu-ray)
Niemand zal kunnen beweren dat een door Leonard Bernstein geleide uitvoering niet spannend was. Soms op de rand van de goede smaak, met veel gevoel voor theater (dat was Bernstein in hart en nieren: een echte theaterman, als componist en als dirigent), met niet of nauwelijks affiniteit met de historiserende uitvoeringspraktijk, wat met name uit deze Haydn-vertolking blijkt: het is romantiek wat de klok slaat, onversneden en onbeschaamd, de dirigent zichtbaar zwelgend in de klank en in de voorstelling (Gloria). Het is per saldo dus minder Haydn en meer Bernstein. Ik moest aan Frans Brüggen denken, die zich afvroeg of Haydn, als die bij hem in de zaal zou zitten, zijn muziek wel zouden herkennen. Als Brüggen zich dat al afvraagt... Maar Bernstein had dergelijke twijfels niet, mogelijk ook doordat hij een geheel andere perceptie had van zijn vak als dirigent: niet terug naar de bron en dus geen archiefonderzoek, maar op basis van de gedrukte gewone standaardpartituur zo geïnspireerd en zo goed mogelijk muziekmaken. Niets meer, niets minder. Wat we in dit geval krijgen voorgeschoteld is Bernstein op zijn best, uiterst bevlogen, solisten, koor en orkest opzwepend, afgewisseld door de contemplatieve expressiviteit die de dirigeerstijl van Bernstein toch ook kenmerkte. Dan was er, zoals ook hier, altijd weer die kleurenpracht die hij wist te realiseren, met het orkest aan zijn lippen. Wie de cd's van deze uitvoeringen bezit (de Beethoven-kwartetten op. 131 en 135 op een DG-cd, de mis op een Philips-cd) doet er toch verstandig aan deze dvd erbij aan te schaffen, want natuurlijk komt er dan een extra dimensie bij: het is en blijft fascinerend om Bernstein te zien dirigeren, terwijl de schitterende basiliek van de Benedictijnen in het Beierse Ottobeuren alleen al de dvd waard is. Maar dat kan tevens worden gezegd van de schitterende uitvoering van Beethovens op. 135 (alleen al dat langzame middendeel...), minder dan een jaar voor zijn dood door de dirigent in de muisstille 'Gouden Zaal' van de Weense Musikverein uitgevoerd. De homogeniteit van de strijkers van de Wiener Philharmoniker moet gehoord worden om te worden geloofd. Waar diepe concentratie en spelcultuur al niet toe kunnen leiden.
Het is een Blu-ray disc die de beelden uit 1984 en 1989 zeker een aantrekkelijke scherpte verleent, al haalt de beeldkwaliteit het niet bij wat vandaag de dag nieuw wordt geproduceerd.