Haydn: Symfonie in D, Hob. Ia:7 (Ouvertura) - Symfonie nr. 88 in G - Mis nr.14 in bes (Harmoniemesse).

Malin Hartelius en Michaela Knab* (sopraan), Judith Schmid (alt), Christian Elsner en Bernhard Schneider* (tenor), Franz-Josef Selig (bas), Chor und Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Mariss Jansons.

*Credo

Live-opname, Basiliek van Waldsassen, oktober 2008

BR Klassik 403571900103 • 68' •

 

 

---

Toen Mariss Jansons in september 2004 aantrad als de kersverse chef-dirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest profileerde hij zich na de pauze met Richard Strauss' oerdegelijke Ein Heldenleben, het werk dat de componist in 1899 had opgedragen aan de toenmalige chef-dirigent Willem Mengelberg en zijn (toen nog niet Koninklijk) Concertgebouworkest. Vóór de pauze was daar weliswaar Arthur Honeggers Derde symfonie, de Liturgique, maar toch leek Jansons keuze min of meer een voorbode te zijn van hetgeen nog komen ging: een uitgesproken conventionele programmering, met de nadruk op de grote klassieke en de (laat)romantische muziek. Moderne muziek, laat staan eigentijdse muziek dan hooguit als een klein uitstapje, eigenlijk niet meer dan een vleugje.

Daar werd toen in Amsterdam doelbewust ook voor gekozen. Men kende Jansons handelsmerk van het oude en het vertrouwde, maar dan wel op absoluut topniveau, en soms zelfs nog meer dan dat. Misschien is het een béétje vloeken in de kerk, maar ik geloof niet dat er een dirigent is die zoveel analytisch vermogen in huis heeft als Jansons als het om de uiteenrafeling van de lagen in de partituur betreft. En die, nog belangrijker, dit zo op zijn musici weet over te brengen dat het zich onmiddellijk vertaalt naar de intense muzikaliteit die zijn vertolkingen stuk voor stuk kenmerken. Het is wonderlijk dat Jansons er steeds weer in slaagt om tot die complexe lagen door te dringen en daaruit dan uiteindelijk het beste en rijkste uit de voorliggende partituur tevoorschijn te brengen, onverschillig of dat nu om een symfonie van Haydn, Bruckner of Mahler gaat. Jansons bindt zijn toehoorders niet alleen aan zijn frasering, zijn ritmische behandeling, zijn puls, maar zij geven zich eraan over. Het is deze fenomenale vertolkingskunst die voor de meeste van Jansons collega's eenvoudigweg onbereikbaar is. Voor zover zij zich daarvan überhaupt bewust zijn! Men kan pas aan iets gaan werken als men het heeft herkend én erkend. Geen wonder dus dat het Koninklijk Concertgebouworkest met zijn chef-dirigent is meegegroeid en in termen van klankcultuur nieuwe grenzen heeft weten te stellen. Met dank aan Jansons.

In deze Haydn-vertolkingen vinden we dat beeld in optima forma terug. Dit is Haydn op zijn best, met de hoofd- en nevenstemmen perfect uitgewerkt en in volmaakte balans, de ritmiek altijd pregnant, de puls zo vast als een huis maar toch met alle gewenste souplesse, de fraseringen volmaakt helder en meesterlijk getroffen, de dynamiek subliem afgezet tegen de grote spanningsbogen en solisten en koor optimaal in het orkestrale klankbeeld geïntegreerd. De krachten die het musiceren op dit topniveau mogelijk maken versterken elkaar, men lijkt individueel als collectief aangeraakt en vervolgens opgetild te worden, waardoor echt alles lukt, geen moment de onzekerheid toeslaat en pure schoonheid een bijna vanzelfsprekende zaak wordt. Vorig jaar werd Haydns tweehonderdste sterfjaar wereldwijd herdacht met een extra groot aantal concerten en cd- en dvd-opnamen. De hier besproken dvd hoort - mede dankzij de zeer goede opnamekwaliteit - zonder enige twijfel in de topregionen van al die herdenkingsuitgaven thuis. Het schitterende, barokke interieur van de basiliek was uiteraard een dankbaar object voor de cameraregie.

De basiliek van Waldsassen in Beieren