DVD-recensie

Britten: The turn of the screw

 

© Aart van der Wal, september 2005

 

 
  Mireille Delunsch (gouvernante) en Gregory Monk (Miles) in de d'Aix-en-Provence productie 2001

Britten: The turn of te screw.

Mireille Delunsch, Gregory Monk, Nazan Fikre, Hanna Schaer, Marlin Miller, Marie McLauglin, Olivier Dumait met het Mahler Chamber Orchestra o.l.v. Daniel Harding. Regie: Luc Bondy.

Bel Air BAC008 1.46'

 

 

 

 

 

 

 

 


Brittens The turn of the screw (1954), een van de fascinerendste muziekdrama's van de vorige eeuw, ontplooit zijn grote dramatische kracht op het toneel vooral in een rustige enscenering zonder overladen decorbeelden en met een uitgekiende belichting. Wie een voorstelling van de Nationale Reisopera heeft gezien, onderkent het grote belang van een spaarzame enscenering. Dat is ook precies zoals deze opera tijdens het Festival d'Aix-en-Provence in 2001 aan het muisstille publiek werd voorgesteld. De gruwelijke sfeer van deze opera werd nog versterkt door de fraaie contrasten tussen licht en donker, met de belichting in schemerachtig blauw en diep gekleurd oker.

The turn of the screw op het libretto van Myfanwy Piper naar een novelle van Henry James vertelt het verhaal van een gouvernante die tot de ontdekking komt dat de beide weeskinderen Miles en Flora die aan haar zijn toevertrouwd, geobsedeerd zijn door de geesten van zowel haar overleden voorgangster als een kamerheer, die beide overleden zijn. Het duurt niet lang of zij wordt meegezogen in de verwrongen en erotisch getinte wereld van haar twee pupillen, terwijl zij alles in het werk stelt om hen van die geesten te verlossen. Zij probeert wanhopig om de pubers weer terug te voeren naar hun kinderwereld, maar aangezien zij zelf ook meer en meer deelgenoot wordt en zij meer en meer in de greep komt van de (denkbeeldige) schroef die steeds vaster wordt aangedraaid, is ontsnapping uiteindelijk niet meer mogelijk en resteert alleen nog de onvermijdelijke catastrofe. Het is een van de vaak terugkerende thema's in opera's van Britten, de kwaadaardigheid, het venijn dat vat krijgt op de onschuld en die daardoor voorgoed te gronde gaat, zoals ook in The turn of the screw.

Wie op zoek is naar een concrete handeling of voorstelling komt bedrogen uit, want er is geen echte werkelijkheid in het stuk voorhanden. Wat overheerst is een onherbergzaam, onaards en schimmig, pandemonium, wat door de belichting, de decors en de aankleding nog eens wordt versterkt. De almaar gecompliceerder en hopelozer wordende toestand leidt tot hevige confrontaties die de componist in een sobere, maar uiterst geraffineerde stijl buitengewoon indringend heeft vormgegeven. Het fraai gevonden Leitmotiv en zijn varianten nestelen zich direct in het oor.

Wat Britten (1913-1976) in vocaal opzicht van zijn personages eist, is bepaald niet gering, maar voor de juiste uitbeelding én uitwerking van dit drama met zijn psychotische inslag zijn ook nog acteertalenten van formaat nodig. Die samenbundeling levert in deze uitvoering grootse resultaten op, waarbij ik soms zelfs even vergat dat er ook nog gezóngen werd. Maar laat ik dan gelijk vermelden dat Mireille Delunsch - ondanks een licht accent - een ideale Engelse gouvernante is, met de vocale souplesse die deze moeilijke rol vereist. De beide kinderen, Miles (Gregory Monk) en Flora (Nazan Fikre), bezitten een natuurlijk acteertalent, maar excelleren ook in vocaal opzicht. Hanna Schaer lijkt de al even lastige rol van Mrs. Grose op het lijf geschreven, dan weer aarzelend, dan weer ogenschijnlijk doortastend, en levert daarmee een zeer indrukwekkende prestatie. Olivier Dumait is de nonchalante de verteller in de proloog, met een goed gevoel voor timing. Marlin Miller als Peter Quint en Marie McLaughin als Miss Jessel spelen hun beurteling verleidende en tragische rol vanuit de vingertoppen en zijn ook in vocaal opzicht van grote klasse. Daniel Harding, voor deze productie bij Virgin Classics 'losgeweekt', leidt niet alleen zeer geïnspireerd het fenomenaal spelende Mahler Chamber Orchestra, maar hij heeft ook grote affiniteit met dit muziekdrama en daarmee met Brittens eigenzinnige klankwereld.

Beeld- en geluidskwaliteit zijn van hoog niveau. De toneelgeluiden versterken het realistische karakter van deze belangrijke en in alle opzichten superieure productie.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links