DVD-recensie

Ronald Brautigam pakt verkeerd uit

© Aart van der Wal, februari 2014

Piano Notes with Ronald Brautigam In het Engels gesproken toelichting (zonder ondertiteling), met muzikale voorbeelden door Ronald Brautigam Scarlatti: Sonate in b, L 33 - Sonate in C, L 104 Bach: Prélude en Fuga nr. 6 in d, BWV 851 - Franse Suite nr. 5 in G, BWV 816 (sarabande en gavotte) Haydn: Andante con Variazioni in f, Hob.XVII:6 - Sonate nr. 32 in Es, Hob.XVI:52 (Allegro) Mozart: Sonate in a, KV 310 (Andante cantabile) - 12 Variaties op 'Ah, vous dirai-je Maman' KV 265 Beethoven: Sonate nr. 14 in cis, op. 27 nr. 2 (Mondschein) (Adagio sostenuto) - Sonate nr. 25 in G, op, 79 (Vivace) - Sonate nr. 30 in E, op. 109 (Vivace ma non troppo) Schubert: Scherzi D 593 nr. 1-2 Mendelssohn: Lieder ohne Worte op. 19 b nr. 1 - Lieder ohne Worte op. 38 nr. 6 - Lieder ohne Worte op. 53 nr. 3 Chopin: Ballade nr. 1 in g, op. 23 - Berceuse in Des, op. 57 - Nocturne in Des, op. 27 nr. 2 Schumann: Waldszenen op. 82 (Eintritt; Einsame Blumen; Vogel als Prophet) Producer: Phil Grabsky Seventh Art Productions SEV180 • 125' •

De aankondiging van deze dvd schiep hoge verwachtingen. Ronald Brautigam is een uitmuntende musicus die niet alleen een groot aantal historische instrumenten maar ook de 'gewone' vleugel speltechnisch tot in de finesse beheerst. Maar er is meer dan dat: samen met collega's als Kristian Bezuidenhout en Andreas Staier behoort hij tevens tot de musici die in musicologisch opzicht zeer goed zijn onderlegd en op het gebied van de historiserende uitvoeringspraktijk hun sporen hebben verdiend.

Helaas, de dvd liep uit op een grote teleurstelling, naast een behoorlijke dosis irritatie. Om bij dat laatste te beginnen: Producer Phil Grabsky was op het onzalige idee gekomen om vrijwel ieder fragment af te sluiten met het beginscherm en de begintune', in dit geval een stijgende toonladder die wordt afgesloten met een akkoord. Niet alleen kwam dat scherm zo'n keer of tien voorbij, maar daarmee ook die tune. Stelt u zich het slot van een zojuist door Brautigam gespeeld stuk voor, vrijwel direct gevolgd door die daarmee volkomen uit de pas lopende tune. Waarbij nog komt dat door slordige editing menig fragment niet eens fatsoenlijk kon uitklinken. Hoe bedenk je zoiets?

The utterly partial history of the piano, lezen we in het beginscherm. Welnu, utterly is het inderdaad. Een schaamlap misschien die kritische wind al bij voorbaat uit de zeilen wil nemen? Hoe dan ook, een passende Nederlandse term zou kunnen zijn te hooi en te gras, maar als het dan toch vooral om de geschiedenis van de piano gaat, waarom dan geen enkele toelichting op de diverse gebruikte instrumenten? Sterker nog, er valt zeker voor de leek met geen mogelijkheid op te maken wie de maker ervan was, wanneer het werd gebouwd enz. (waarbij het in dit bestek niet zo bar relevant is of sprake is van een echt authentiek instrument, of van een replica). Als er op het naamplaatje wordt ingezoomd, valt dit niet of nauwelijks te ontcijferen. Er is evenmin enige documentatie gevoegd die daarover helderheid kan verschaffen. Het was nu juist zo interessant geweest als Brautigam daarover zijn licht had laten schijnen, maar niets van dit alles.

Het moet gezegd, een boeiend causeur is Brautigam niet, hij spreekt veelal bijna toonloos, met zijn gezicht voortdurend in de plooi. Het is mij niet duidelijk geworden of hij zijn tekst voorlas van de autocue, maar zo vertellend, op een dreun, zonder enige reuk of smaak, boei je volgens mij geen enkel publiek.
Een aantal van de door Brautigam gekozen fragmenten deed mij de wenkbrauwen fronsen omdat ze niet of nauwelijks representatief kunnen worden genoemd voor het (piano)oeuvre van de desbetreffende componist. Waarbij moet worden gezegd dat het sowieso een onmogelijke opgave is om in krap twee uur de achttiende- en negentiende-eeuwse pianoliteratuur ook maar enigszins representatief ten tonele te voeren. Liszt ontbreekt geheel, wat binnen deze context een regelrechte misser mag worden genoemd. Utterly partial, indeed. Een heuse serie zou in dit geval veel beter zijn geweest, met betere voorbeelden en meer informatie over de componisten, de muziek én de gebruikte instrumenten. Daar zouden we ongetwijfeld veel meer aan hebben gehad, met Brautigam misschien wel als adviseur en musicus, maar niet als degene die de fragmenten aan elkaar praat. Daar zijn anderen echt veel beter in.
Dat Brautigam met dit fantasieloze project überhaupt in zee is gegaan, begrijp ik eerlijk gezegd niet, maar het is zoals het is. Ik had het na zo'n dertig minuten wel gezien, maar moest nog anderhalf uur 'doorploegen'. Een kwestie van uitzitten. U begrijpt het al, deze ondermaatse en fantasieloos samengestelde dvd haal ik niet meer uit de kast.

index