Brahms: Ein deutsches Requiem, op.45.

Solveig Kringelborn (sopraan), Mariusz Kwiecien (bariton), Zweeds Radio Koor,
Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Valery Gergiev

BIS DVD-1750 • 73' •

Live-opname: 25 mei 2008 de Doelen, Rotterdam

 

 

 

 

 

---

Deze dvd, een opname van het laatste concert dat Valery Gergiev gaf als chef-dirigent van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, is een prachtig document van een samenwerking die met ups en downs al meer dan 20 jaar duurt.

Het is ook de start van een relatie die het orkest is aangegaan met het Zweedse label BIS waardoor het orkest gegarandeerd is van geweldige opnames en wereldwijde distributie. Binnenkort volgt een opname van de Symphonie fantastique en La mort de Cléopatre van Berlioz onder leiding van Gergievs opvolger Yannick Nézet-Séguin. Later volgen nog Ein Heldenleben en de Vier letzte Lieder van Richard Strauss.

Het einde van een tijdperk

Ik had het geluk om bij één van deze concerten aanwezig te kunnen zijn en heb er zelfs over geschreven op MusicWeb (klik hier). Het was een zeer aangrijpende uitvoering en dat lag vooral aan de magie tussen Gergiev, het orkest en dat wonderbaarlijke koor van de Zweedse Radio. In de zaal leek het vaak alsof koor en orkest ineensmolten en één klankkleur produceerden: instrumenten leken zangers en andersom.

Dat zo’n zaalbelevenis moeilijk is te vangen door microfoons is een open deur. Er is duidelijk geen sprake van een natuurlijke balans in deze opname en dat is met zo’n bezetting ook niet mogelijk. De hele opname bezit echter wel de totaal verstilde sfeer die de hele uitvoering had en dat is knap. Een voordeel van zo’n woud aan microfoons is dat bijvoorbeeld de stem van Solveig Kringelborn hier een stuk beter overkomt dan in de zaal. In dit geval is de microfoon haar redding!

	Valery Gergiev neemt afscheid van 'zijn' orkest

Een mooi afscheid

Gergiev leek die week vastbesloten om nog eens al zijn toverkunst te etaleren en dat deed hij met een stuk waarmee je hem niet direct zou associëren. Zijn interpretaties van de symfonieën van Brahms zijn hoogst individueel (diplomatiek uitgedrukt) en vaak verschillend van uitvoering tot uitvoering. In die zin is hij duidelijk nog op zoek naar “zijn” Brahms.

In het Requiem gaat het echter om heel andere zaken en het was meteen duidelijk dat Gergiev op zoek was naar fijnzinnigheid en kleuring. En als bondgenoot vond hij een koor dat werkelijk alles kon wat hij verzon.
Vanaf mijn plaats achter het orkest was dat destijds ook te zien: hij gaf onmerkbaar een wenk, trok een ooglid op of keek even en het koor reageerde meteen. En dan gleed er, heel even, zo’n blik van verstandhouding over Gergievs gezicht. Prachtig om te zien en ook ontroerend.

Dat ook het orkest meeging in deze tovenarij was beter te begrijpen: na twintig jaar samenwerking wist het orkest dat elke beweging van Gergiev betekenis heeft en dat hij altijd spontaan dingen verzint en doet. Levensgevaarlijk, maar ook adembenemend als het lukt!
Een speciale vermelding hier voor de lagere strijkers die zo uitmuntend en prachtig uitgebalanceerd spelen. Elke lage toon, elk akkoord krijgt zijn eigen kleur zonder modderig of troebel te worden en dat is in dit werk echt uit-zonderlijk.

Een uitvoering om in te lijsten

En zo ontstond een buitengewoon mooie uitvoering van Ein deutsches Requiem. En dat ondanks twee solisten die niet geheel op hun plaats waren. Bariton Mariusz Kwiecien zou waarschijnlijk liever het operatoneel hebben opgezocht (hij zong letterlijk alles met één kleur) en de sopraan Solveig Kringelborn (die inviel voor Lisa Milne) was zo bezig met haar noten dat er voor de (hemelse) muziek geen tijd meer over was. Heel jammer, maar in mijn beleving niet essentieel.

De eerste twee delen krijgen hier bijvoorbeeld zo’n intense uitvoering dat je zelfs voor de tv kippenvel krijgt. De betrokkenheid van werkelijk iedereen is enorm en het koor zingt fabelachtig. Als dan aan het einde de reis voorbij is rest er stilte….prachtig!

De hele uitvoering is op een zeer intense manier in beeld gebracht. Af en toe staat er opeens een microfoon midden in beeld (begin!!) maar op een of andere manier maakt dat de belevenis alleen maar indringender en intiemer.

Wat ontzettend fijn dat juist dit concert op DVD is verschenen: een prachtige gelegenheid om thuis rustig te kunnen genieten van dit meesterwerk van humaniteit in een zeer intense en muzikale uitvoering! Een aanrader!!