DVD-recensie Regie zonder tradities
© Paul Korenhof, februari 2015
|
Op het eerste gezicht heeft deze spaarzaam gekleurde productie van De Nationale Opera weinig te maken met de kleurrijke en fantastische wereld die wij doorgaans associëren met Die Zauberflöte . Op een open toneel, gedomineerd door metalen stellages, verschijnt een Tamino in trainingspak, op de vlucht voor een als gigantisch monster geprojecteerde slang en als hij even later in katzwijm ligt, fotograferen de drie dames hem met hun mobieltjes waarna zij hem likkebaardend en kibbelend van zijn bovenkleding ontdoen. Papageno blijkt vervolgens een vrolijke vagebond, een kreupele Koningin van de Nacht beweegt zich voort per rolstoel, Sarastro is de voorzitter van een soort academisch genootschap en de drie knapen lijken overjarige broertjes van ET. Dat alles wordt bovendien opgefleurd met videoprojecties, geluidseffecten en soms hilarische verrassingen, maar het geheel blijft ver verwijderd van de 'oosterse' sfeer die de librettist Emanuel Schikaneder ooit voor Mozart (en zichzelf!) gecreëerd heeft. Toch blijft deze productie van Simon McBurney en zijn gezelschap Complicite verrassend dicht bij het origineel van Schikaneder en ligt het grote verschil eigenlijk alleen in de vertaling naar de huidige tijd. Wel heel anders is dat McBurney kennelijk totaal niet belast was met 'voorkennis' over Sarastro en de Koningin, over 'goed en kwaad', over vermeende vrijmetselaarsideeën en noem maar op. Ons grote probleem is meestal dat wij niet meer in staat zijn een werk puur op zijn eigen merites te bekijken en dat wij het uitsluitend kunnen benaderen met een bril die gekleurd is door twee eeuwen tradities. Kortom: McBurney constateerde dat Die Zauberflöte weinig meer is dan verhaaltje vol exotische elementen, amusante toneeleffecten en kunst- en vliegwerk om het publiek van 1791 een vrolijk en spectaculair avondje uit te bezorgen. Van dramatische logica is in dit werk evenmin sprake als in een klucht van het Theater van de Lach, maar daarvoor kwam het publiek toen ook niet naar het Theater auf der Wieden. Dat wilde aangenaam onderhouden worden en bovendien genieten van fraaie zang en goede muziek. Onder leiding van Marc Albrecht komt het Nederlands Kamerorkest tot een muzikaal sprankelende uitvoering met een helderheid en een accentuering die perfect aansluiten bij de snel wisselende toneelbeelden. Het solistenteam opereert als een hecht ensemble, waarbij Thomas Oliemans de show steelt als een sympathieke, levendige Papageno. Christina Landshamer is een expressieve Pamina en Maximilian Schmidt een bij al zijn lyriek prettig mannelijke Tamino, terwijl Brindley Sherratt als Sarastro neerzet als een gewoon mens, eerder een leraar dan een hogepriester (waarvoor hij ook de basklank niet heeft). Een waar genoegen is de kalm-gedecideerde Sprecher van Maarten Koningsberger. Wie de voorstelling in het theater gezien heeft of dat binnenkort gaat doen (voorstellingen van 4 tot 27 maart), zal verrast bij het bekijken van de dvd verrast zijn te zien hoeveel details hem indertijd ontgaan zijn. Dat is dan weer een voordeel van zo'n registratie, zeker als die met zoveel smaak en zo'n oog voor details en verhoudingen tot stand is gekomen. Het totaaltheater van McBurney is ook totaal in zijn gebruik van de ruimte, wat betekent dat de cameraregie nog meer keuzes moet maken dan anders. index |
|