DVD-recensie

Mozart: La clemenza di Tito

o.l.v. Nikolaus Harnoncourt

 

© Paul Korenhof, november 2006

 

Mozart: La clemenza di Tito.

Barbara Bonney (Servilia), Dorothea Röschmann (Vitellia), Elina Garanca (Annio), Vesselina Kasarova (Sesto), Michael Schade (Tito), Luca Pisaroni (Publio), koor van de Weense Staatsopera, Wiener Philharmoniker.
Dirigent: Nikolaus Harnoncourt.

Regie: Martin Kusej.

TDK DVWW-OPCLETI

 


Studenten blijven studenten, ook als ze een 'kunstzinnig' vak studeren. De interesse en de betrokkenheid die bijvoorbeeld de jaren zestig kenmerkten, en die niet alleen leidde tot heftige discussies over literatuur, muziek en theater, maar ook tot Hair, verruimend drugsgebruik en de studentenrevoltes van '68, is de huidige generaties vreemd. Studeren is werken en dat doe je bij voorkeur zo min mogelijk, dus als diezelfde moderne studenten dan ademloos naar stukken uit een opera seria zitten te kijken, en na het college komen vragen of ze de dvd misschien kunnen lenen, is er iets bijzonders aan de hand. Het overkwam mij met een opname uit 2003 (Salzburger Festspiele) van La clemenza di Tito in de regie van Martin Kusej (u weet wel, die van Lady Macbeth)en onder leiding van Nikolaus Harnoncourt. Eerst dacht ik dat het alleen om de regie ging, maar de muziek bleek wel degelijk mee te doen - al ging het daarbij minder om Harnoncourt dan om de intense wijze waarop Vesselina Kasarova haar aria 'Parto, parto' zong. En dat vind ik dan ook weer heel bijzonder!

Blijkbaar maakt deze productie op het publiek van nu evenveel indruk als de voorstelling die Karl-Ernst en Ursel Herrmann in 1982 in Brussel verzorgden, en die de internationale doorbraak van Mozarts voorlaatste opera markeerde. (Die Clemenza staat trouwens nog steeds op het toneel en de meest recente versie ervan, vorig jaar opgenomen in de Parijse Opéra, zal binnenkort eveneens op dvd beschikbaar zijn.) Verwonderlijk is dat niet. Zoals de Herrmanns het werk vertaalden in een bewustwording van de desillusie, het besef dat vriendschap en trouw slechts relatieve begrippen zijn, zo toont Kusej op niet minder indringende wijze dat absolute macht een anachronisme is, maar dat de opvolger daarvan onderhevig is aan individuele emoties en dus ook aan manipulaties. Hij vertaalde dat in sterke beelden die door de zangers met grote individualiteit werden ingevuld, waardoor iedere scène op het immense, gelaagde toneel van de Felsenreitschule een minidrama op zich werd. Dat is knap! En de 'finishing touch' werd bereikt met een cameraregie die dit alles vertaalde in beelden die op je netvlies blijven staan. Ik betwijfel alleen of  het begin van 'Parto, parto' me zo sterk zou bijblijven als Kasarova daar niet zong met een onvergetelijke combinatie van dreiging en wanhoop in haar stem, bijna ook met het vraagteken 'weet je wel waar je aan begint?', en als Harnoncourt daarbij niet de perfect gearticuleerde begeleiding had verzorgd. Maar is dat in de huidige tijd niet vaak de tragedie van de musicus in de opera, dat bij een meeslepende regie een indringende verklanking wordt opgezogen door het beeld en voor de visueel ingestelde mens-van-nu eigenlijk een beetje samenvalt met filmmuziek? De mens van nu luistert nu eenmaal meer met zijn ogen dan met zijn oren, maar wellicht komt er weer een tijd waarin het receptievermogen een betere balans bereikt.

Wat moet ik er nog aan toevoegen? Dat Dorothea Röschmann een emotioneel zeer vrouwelijke en tegelijk ook zeer ambivalente Vitellia neerzet (de zonnebril!), of dat Michael Schade een lichte naar wel bijzonder betrokken Tito is (maar Stuart Burrows in Brussel blijft voor mij het absolute ideaal)? Let daarnaast op Barbara Bonney, die het wat rustiger aan gaat doen en hier een verrassende, zij het niet echt meisjesachtige Servilia neerzet, en op de Elina Garanca, de Letse mezzosopraan die in februari bij het KCO debuteert met Berio's Folksongs, en die hier als Annio strakke lyriek combineert met jongensachtige bravoure. Opmerkelijk ook is de verrassend jeugdige Publio van Luca Pisaroni, momenteel in Amsterdam te horen en te zien als een 'teenager-Guglielmo' in een lichtelijk omstreden Così fan tutte. En dat brengt mij meteen tot de verzuchting dat het heerlijk is om weer een dirigent te horen die weet wat je met een partituur van Mozart kunt doen! Had Metzmacher in Amsterdam maar in zijn beide handen wat Harnoncourt alleen al in zijn pink heeft!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links