DVD-recensie
Een Australische Mikado
© Paul Korenhof, april 2012
 |
Gilbert & Sullivan: The Mikado
Richard Alexander (The Mikado), Kanen Breen (Nanki-Poo), Mitchell Butel (Ko-Ko), Warwick Fyfe (Pooh-Bah), Samuel Dundash (Pish-Tush), Tom Hamilton (A Nobleman), Taryn Fiebig (Yum-Yum), Dominica Matthews (Pitti-Sing), Annabelle Chaffey (Peep-Bo), Jacqueline Dark (Katisha), Opera Australia Chorus, Orchestra Victoria
Dirigent: Brian Castles-Onion
Regie: Stuart Maunder
Opera Australia OPOZ56014DVD
Opname: Melbourne, 24-25 mei 2011
In Nederland zijn de operettes van Gilbert & Sullivan nooit echt van de grond gekomen en gezien het feit dat ons nationale gevoel voor humor om een steeds grover en explicieter woordgebruik lijkt te vragen, zal het wel nooit meer van komen ook. Bij een mentaliteit die uitgaat van 'je moet alles kunnen zeggen wat je denkt' gaat het nu eenmaal die kant uit. Triest maar onvermijdelijk in een land waar steeds minder het besef leeft dat cultuur en beschaving complementaire en ten dele zelfs overlappende begrippen zijn.
Een bijkomend probleem is natuurlijk het feit dat Nederland danig in de ban is van het 'conceptuele' regietheater, waardoor de 'G&S-operettes' tegenwoordig nog minder kans maken dan ooit. Een regisseur kan verzinnen wat hij wil en een ontwerper kan eindeloos grappen en anachronismen bedenken, maar wie The Mikado op het toneel wil zetten (om ons maar even tot dat werk te beperken) kan onmogelijk om het verhaaltje heen en al helemaal niet om de overtrokken komische uitbuiting van Japanse elementen, die niet alleen de tekst beheersen.
De productie van Stuart Maunder die vorig jaar in Melbourne werd vastgelegd, komt in grote lijnen overeen met wat we kunnen verwachten van een traditionele uitvoering in het Britse Gemenebest. Het kleurrijke toneelbeeld van Tim Goodchild combineert elementen uit de 19de eeuw met enkele anachronismen een een overvloed aan zowel traditioneel als absurd-Japanse elementen, en de regie van Maunder sluit daarbij aan, zij het zonder de sprankeling die ik me bijvoorbeeld herinner van een ENO-productie van een aantal jaren geleden in de regie van Jonathan Miller.
Muzikaal is het een uitvoering vol vaart geworden, door Brian Castles-Onion gedirigeerd met het juiste gevoel voor theater. Het niet al te grote koor sluit fraai aan bij het kennelijk niet al te grote theater en het solistenteam komt tot uitstekend ensemblewerk met als individuele uitschieters de letterlijk en figuurlijk imposante Pooh-Bah van Warwick Fyfe Mikado en de leuk gekarakteriseerde, net niet te zwaar chargerende Katisha van Jacqueline Dark. Mitchell Butel zet een theatraal effectieve Ko-Ko neer, maar lijkt mij meer op zijn plaats in een musical of een revue dan in 'echt muziektheater'. Ook het liefdespaartje is misschien niet helemaal ideaal bezet. Kanen Breen brengt voor Nanki-Poo meer een karaktertenor dan een echte lirico-leggiero mee, terwijl Taryn Fiebig - zeker via de dvd - overkomt als een wat overrijpe Yum-Yum.
Voor de voorstelling werd gebruik gemaakt van een nieuwe, sterk geactualiseerde en getuige de reacties van het publiek ook komische werkende versie van Ko-Ko's lijst van 'society offenders who never would be missed'. In dit geval is die echter dusdanig op de locale situatie gericht, dat een flink deel van de toespelingen voor niet-Australiërs niet te volgen is en dus zeker niet 'leuk'. Een ander inhoudelijk bezwaar betreft een mij volledig onbekende ouverture, thematisch onmiskenbaar verbonden met het werk als geheel, maar in mijn oren bij lange na niet de meeslepende muzikale introductie die we gewend zijn en een kleine verantwoording zou zeker wel op haar plaats zijn geweest.
Verder biedt de dvd een geslaagde registratie van een onderhoudende, kleurrijke voorstelling, maar de zaal van het Artis Centre in Melbourne waarin de opname werd gemaakt, lijkt de muziek en daarmee de sfeer wat te dempen. Juist zo'n spirituele partituur vraagt om een briljantere klank dan hier te horen is.