DVD-recensie
© Paul Korenhof, december 2020
|
Delibes: Coppélia |
 |
Delibes' 150 jaar oude muzikale sprookje over E.T.A. Hoffmann's sinistere poppenmaker Coppélius is niet alleen heerlijke muziek voor de zondagochtend. Het is ook het perfecte ballet voor een gezinsuitje met opgroeiende en geïnteresseerde kinderen. Maar er zit toch ook wel iets meer in. Bij alle pastorale zoetigheid en morele onschuld blijkt Swanilda, de heldin van het verhaal, een interessanter karakter met meer diepgang dan je op het eerste gezicht zou zeggen.
Om de psychologische lagen zichtbaar te maken is alleen wel een ballerina nodig die niet alleen de techniek tot in de puntjes beheerst, maar die ook met hart en ziel in het personage gelooft. Op alle punten scoort de Argentijnse Marianela Nuñez hoog, heel hoog zelfs. Haar techniek is van het soort dat doet denken dat zij de meest veeleisende momenten moeiteloos uit haar tutuutje schudt en als vertolkster is zij onweerstaanbaar. Alle emoties en twijfels van Swanilda draagt Nuñez moeiteloos op de toeschouwer over terwijl zij zich over het toneel beweegt alsof zij letterlijk vederlicht is.
IJzersterk is daarbij haar optreden in het atelier van Coppélius. Techniek en discipline maken haar op en top een pop, maar achter dat levenloze voorkomen is constant een zeer levende Swanilda voelbaar. Haar geliefde Franz krijgt minder kansen, maar met Vadim Muntagirov heeft het Royal Ballet ook zijn rol sterk bezet. Subtiel zijn daarbij de details in het spel van beiden waaruit blijkt dat Swanilda uiteindelijk meer verliefd is op hem dan hij op haar. Van mijn vroegere mening dat Delibes' ballet alleen muzikaal interessant was, ben ik wel teruggekomen, zeker na het zien van deze voorstelling.
Voortreffelijk is ook de gedetailleerd uitgebeelde Coppélius van de veteraan Gary Avis,de Senior Ballet Master van het Royal Ballet, die zijn positie als 'Principal Character Artist' ten volle waar maakt. Aan details ontbreekt het in deze voorstelling trouwens niet en zelfs bij het corps de ballet achter op het toneel, zag ik een 'rolvastheid' waarbij de leden van menig operakoor niet in de schaduw kunnen staan.
Ook puur visueel is deze uitgave trouwens de moeite waard. Fraaie decors en kleurrijke kostuums, knap belicht en eveneens vol details roepen de sfeer op van een heerlijk romantische voorstelling. De instudering door Christopher Carr munt daarbij uit door een perfectie die toch net niet zo perfect is dat het levenloos wordt. Met evenveel bewondering als naar de hoofdrollen heb ik dan ook zitten kijken naar de diverse optredens tijdens het divertissement in het derde bedrijf.
Wel mist de productie in het tweede bedrijf het diabolische dat we kennen uit het verhaal van Hoffmann (Der Sandmann) en de opera van Offenbach. Delibes en zijn librettisten Charles Nuitter en Arthur Saint-Léon bieden daarvoor zeker wel kansen, maar in haar choreografie uit 1954 heeft Ninette de Valois dat bewust afgezwakt, waarschijnlijk ook omdat de tijdgeest op dat moment vroeg om een onbezorgder, onschuldiger sfeer.
Die aanpak maakt dokter Coppélius meer tot een excentrieke buurman dan tot een booswicht, maar ik kan daar niet mee zitten. Van enige discrepantie met Delibes' partituur is geen sprake, aan de essentie verandert het niets en ik heb absoluut geen bezwaar tegen een beetje meer slagroom op deze heerlijke taart. Zelfs zou ik er geen bezwaar tegen hebben als Franz gedanst werd door een ballerina in travestie, zoals anderhalve eeuw geleden usance was.
Het spel van het door Barry Wordsworth geleide orkest van het ROH maakt trouwens dat ik de blu-ray disc ook inleg voor de muziek alleen. Franse puntigheid, knap en met sfeer gespeelde soli en fluwelige strijkers maken dat ik zelfs de opname met het Minneapolis SO onder Antál Dorati op Mercury even vergat. Overigens mede dankzij de schitterende opname met een audiospoor van 2.3 Mbps.
Wel jammer dat Opus Arte nog steeds geen track-indeling in het boekje opneemt, zodat je steeds terug moet naar het menu om een bepaald fragment te zoeken. Ook ben ik niet altijd enthousiast over de close-ups. De in de balletwereld gebruikelijke grimetechniek is berekend op afstand, niet echt op een camera die erbovenop zit.