CD-recensie
© Siebe Riedstra, juli 2010
 |
Wills: Symphonic Suite The Fenlands.
Whitlock: Folksong – Divertimento.
Heaton: Just as I am.
Saint-Saëns: Symfonie nr. 3 in c, op. 78 (Finale).
Erwin Wiersinga (orgel), Soli Brass o.l.v. Frans-Aert Burghgraef.
Aliud ACD HJ 038-2 • 52' • (sacd)
Live-opname
In september 2008 werd op initiatief van de Leeuwarder brassband Soli Brass – vroeger bekend onder de naam Soli Deo Gloria – een serie concerten georganiseerd onder de noemer Cathedral Brass. Zoals de naam aangeeft stonden werken voor brassband en orgel op het programma, dat gespeeld werd in een viertal historische kerken in Amersfoort, Harlingen, Leeuwarden en Steenwijk. Het concert in de Koepelkerk te Leeuwarden werd live opgenomen en is te horen op deze uitgave. Dat juist deze kerk werd gekozen is te verklaren uit de omvang van het orgel en de akoestiek van de ruimte. Het Naber-orgel in Amersfoort is weliswaar groter – en indrukwekkender – dan dat van de Koepelkerk, maar de enorme galm van de St. Joris sluit een acceptabele opname op voorhand uit.
Het orgel van de Koepelkerk staat er naar verhouding nog niet zo lang. De plaatsing kwam gereed in 1978, en het driemanualige instrument, gebouwd in 1935 door Vermeulen voor de Heilig Hart Kerk in Tilburg, verving een veel kleiner tweemanualig pneumatisch orgel van de Rotterdamse orgelfabriek Valckx en Van Kouteren, dat zonder veel omhaal werd afgebroken. Architectonisch een gemis, want kerk en orgel waren als een eenheid ontworpen door architect Tjeerd Kuipers. In muzikaal opzicht echter een stimulerende aanwinst: naast het orgel van de Jacobijnerkerk heeft Leeuwarden nu twee drieklaviers instrumenten; bovendien is dit nu het grootste instrument dat de provincie Friesland rijk is.
Deze uitgave is er natuurlijk in de eerste plaats voor de liefhebbers van de combinatie orgel en koperblazers, die het vooral moet hebben van ‘pomp and circumstance’. Het pièce de resistance is het openingswerk, een lijvige vierdelige compositie voor orgel en brassband, geschreven door Arthur Wills (1926), met de titel The Fenlands. Zelf hanteerde Wills tijdens het componeren de werktitel Fenlandia. Wills was tijdens zijn arbeidzame leven Director of Music aan de befaamde Ely Cathedral, en bracht deze Suite zelf in première in 1981, op ‘zijn eigen’ instrument. Het is een ongegeneerd hoogromantisch werk geworden van bijna een half uur, in een taal zoals we die kennen van zijn landgenoot Ralph Vaughan Williams. Opvallend is in het eerste deel het veelvuldige gebruik van het Schicksals-Motiv uit de opera Götterdämmerung van Richard Wagner. Dat deel heet dan ook niet voor niets The Vikings.
Organist Erwin Wiersinga heeft twee solowerken uitgezocht van de jonggestorven Engelse componist Percy Whitlock (1903-1946), een organist die door zijn werkzaamheden als vaste bespeler van het orgel in het Musical Pavillion in Bournemouth van 1932 tot zijn dood thuis was in een enorm scala aan repertoire, van populaire klassieken tot de grote meesterwerken. Die vaardigheid vinden we terug in zijn werk, dat niet direct vernieuwend, maar wel altijd boeiend is.
De brassband mag soleren in een werk van Wilfred Heaton (1918-2000), een componist die opgroeide in de wereld van The Salvation Army, en daar zijn hele leven werkzaam bleef, hoewel zijn werken niet altijd bleken te passen binnen de acceptatie van The Army. Zijn meditatie Just as I am is één van zijn meest populaire scheppingen.
Natuurlijk mag in deze context een bewerking van de finale uit de ‘Orgelsymfonie’ van Camille Saint-Saëns niet ontbreken. Spijtig is evenwel dat men gekozen heeft voor een arrangement dat die naam inderdaad verdient, maar niet met ere. Hier wordt het originele notenbeeld iets te hardhandig bijgesteld.
Soli Brass is geen beroepsorkest, en met die wetenschap in gedachten moeten we deze uitgave ook beluisteren. Wat overigens niet wil zeggen dat hier niet heel veel te genieten valt. Vooral op de Fenlands is keihard gewerkt en Erwin Wiersinga is een uitstekende organist. Alleen al om deze uitvoering zal de liefhebber van het romantische orgel deze schijf willen hebben. Jos Boerland, de man achter het label en achter de microfoons heeft een en ander uitstekend vastgelegd. Alleen had hij van mij niet hoeven bewijzen dat dit een live-opname is. Die overbodige kuchjes na de orgelsoli hadden er echt uitgehaald mogen worden.