CD-recensie

© Siebe Riedstra, september 2016

Vivaldi
De Rheinische Post Online maakte er speciaal melding van: "Concerto Köln wählte die Kempener Paterskirche". In de stad Kempen, halverwege tussen Keulen en Venlo, bevindt zich in het Franziskanerkloster een akoestisch juweel, de Paterskirche. Daar streek in het weekend van 25/26 juni van dit jaar Concerto Köln neer voor een concert op de zondagmiddag. Volgens de krant werd het live opgenomen, en inderdaad, we horen op de cd als de laatste noten verklonken zijn een klaterend applaus. Wonderlijk dat de toelichting zo spaarzaam is met informatie: de Paterskirche wordt niet genoemd, bij de locatie staat alleen Kempen, Germany. Het woord live staat ook niet bij de opnamegegevens, maar op de voorkant van het hoesje zit een sticker met de tekst One-Take Audiophile Recording - DR 13 - No Artificial Hall. Zo worden we niets wijzer. Als het one-take is, is er dan misschien wel publieksgeritsel weggewerkt? Dat kan makkelijk en u en ik merken er dankzij de digitale techniek niets van. Gelukkig hebben deze kanttekeningen niets van doen met de muzikale en opnametechnische prestaties - die zijn zonder meer indrukwekkend. Een andere zegening van de digitale techniek: twee maanden na het concert ligt de cd kant en klaar in de winkel. Op de website van Concerto Köln kunt u een bonustrack beluisteren van het fascinerende eerste deel van RV 156 - zie bovenstaande link.

Shunske Sato (1984) werd geboren in Tokyo, verhuisde op zijn vierde naar de Verenigde Staten, ontving daar een opleiding aan de Juilliard School en woont tegenwoordig in Nederland. Hij is concertmeester van Concerto Köln en het orkest van de Nederlandse Bachvereniging. Sinds 2013 geeft hij les aan het Amsterdamse Sweelinck Conservatorium.

Wie de cd opzet wordt al in de eerste maat geconfronteerd met het 'wat gebeurt hier' gevoel. Eén van Vivaldi's allermooiste inspiraties, het concert voor strijkorkest in g, RV 156, zet in als een chaconnethema. Dat wil zeggen dat de lage instrumenten de eerste vier maten van het stuk solistisch vooraf laten gaan aan de gedrukte noten van Vivaldi. Een dichterlijke vrijheid die apert tegen de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk ingaat, maar wel verhelderend werkt voor een hedendaags publiek. Aha! Een Chaconne!

Dezelfde dichterlijke vrijheden komen we keer op keer tegen in het spel van Sato. Zoals hij zelf aangeeft in de toelichting werd van iedere musicus destijds verwacht dat hij door middel van extra versieringen, loopjes en cadensen iets van zichzelf aan de gedrukte tekst zou toevoegen. Het had erger gekund, want zoals Sato in de toelichting uitlegt:

'Wat wij doen is eigenlijk nog bescheiden. Wij verwisselen geen delen, zoals het in de barok gebruikelijk was, ik preludeer niet, en er worden ook geen eigen composities tussen geschoven... wij willen het publiek graag plezieren en verrassen - gewoon laten zien wat er nog meer achter de overbekende noten steekt.' Het resultaat is soms ontroerend, soms stekelig, maar altijd boeiend. De opname is schitterend en het enthousiaste publiek hoor je pas bij het slotapplaus.

Bach
Dankzij een gulle gever is de Nederlandse Bachvereniging in staat gesteld om het complete oeuvre van Johann Sebastian Bach online ter beschikking te stellen, in beeld en geluid van hoogwaardige kwaliteit. AllofBach heet het project, en iedere vrijdag wordt er een nummer uit de BWV catalogus toegevoegd. Shunske Sato heeft al diverse bijdragen geleverd, waaronder het Vioolconcert in E. Onlangs is de Vioolpartita BWV 1004 daaraan toegevoegd. Of het de bedoeling is dat Sato alle Sonates en Partitas gaat inspelen weet ik niet, van de sonates voor cello solo is bekend dat ze door verschillende cellisten opgenomen gaan worden - de eerste, door Lucia Swarts, heb ik hier besproken. Dat Shunske Sato in Vivaldi zijn fantasie de vrije loop laat wil niets zeggen over zijn benadering van Bach. Hier brengt hij zijn formidabele bagage van omgang met de noten van JSB in stelling om te komen tot een historisch geïnformeerde benadering waarop werkelijk niets aan te merken valt. Maar de meeste indruk maakt toch wel het enorme technische gemak waarmee hij het hondsmoeilijke laatste deel, de Chaconne weet gestalte te geven. Hier merk je echt dat we met een violist te maken hebben die ook het Tweede vioolconcert van Paganini op zijn repertoire heeft - iets dat niet veel barokspecialisten hem kunnen nazeggen. Om met de slotzin uit de online toelichting te eindigen: Polyfonie in je eentje, je kunt er met je hoofd nauwelijks bij.

index