CD-recensie

© Siebe Riedstra, september 2015

Bassorilievi is de naam van dit ensemble, bas-reliëf in het Italiaans. Afgaande op de uitgebreide continuobezetting is de naam gekozen op zijn letterlijke betekenis, en niet op de beeldhouwkundige associatie - anders zou de basklank zo plat als een dubbeltje zijn. Dat is zeker niet het geval, met behalve het verplichte klavecimbel met de cello, ook nog een fagot, teorbe en een violone (contrabas). Wie wat speelt wordt helaas niet gespecificeerd in het boekje. En zelfs wanneer we bovenvermeld promotiefilmpje op youtube erop nakijken worden we niets wijzer, want in het gespeelde fragment uit het Concerto voor traverso, viola da gamba, fagot en klavecimbel horen we wel een violone (contrabas), maar we zien hem nergens.
Het gespeelde repertoire is ook wat vaag aangekondigd, met de verzamelnaam 'Trios & Quartets with transverse flute and viola da gamba', vooral wanneer we in de speellijst tweemaal de benaming Concerto in plaats van Quartet tegenkomen - Quartet op de voorkant en Concerto op de achterkant. De verwarring wordt nog groter wanneer we op een andere cd met gedeeltelijk hetzelfde repertoire (Christoph Coin, Astrée E 8632) de beide Concertos tegenkomen onder de naam Quatuor. Daar heten de Quatuors in de speellijst dan weer gewoon Concerto. De laatste zin van het boekje biedt uitkomst: 'this recording presents the complete Telemann's six sonatas for Flute, Gamba and continuo, including the world premiere on CD, as far as we know, of TWV 42:F5'. TWV staat voor Telemann Werk Verzeichnis, afdeling 42 omvat alle sonates voor twee instrumenten met basso continuo. F5 geeft aan dat dit de vijfde sonate is in de toonsoort F majeur.

Telemann kwam vier jaar eerder ter wereld dan Johann Sebastian Bach, en overleed zeventien jaar na Bach. Tijdens zijn leven genoot Telemann ongekende populariteit en vond het grote publiek Bach maar een ouderwetse hork. In de twintigste eeuw werden de rollen omgekeerd, maar zo langzamerhand begint het besef door te dringen dat Telemann niet alleen maar een gemakzuchtige veelschrijver was. Het blijft natuurlijk moeilijk kiezen uit een catalogus van duizenden en nog eens duizenden werken. Dat de cd daarbij een machtig hulpmiddel is wordt weer eens bewezen met deze uitgave.

Bassorilievi brengt deze sonates met aanstekelijk speelplezier, en een behoorlijke dosis Italianità. De uitvoeringspraktijk op oude instrumenten mag dan begonnen zijn aan de noordkant van Europa, de afgelopen decennia doen Spanje en Italië ook een behoorlijke duit in het zakje. De extra kleuren worden inderdaad met verve aangebracht door Bassorilievi, niet overdadig en ook niet willekeurig. Het bovengenoemde Concert in C waarmee de cd opent is een goed voorbeeld door de toevoeging van de extra bas (de Violone klinkt een octaaf lager), die niet domweg alle continuonoten meestrijkt, maar selectief onderstrepend te werk gaat, samen met de teorbe die in het laatste deel vrolijk á la chitarra meedoet. In het Concert in b mineur wordt dezelfde procedure gevolgd. Die beide concerten komen uit TWV 43 en zijn er om de bezetting bijgehaald. De overige zes werken zijn de sonates, die overigens niet als bundel gepubliceerd werden. De Sonate waarmee de cd afsluit heeft zes delen, niet vier zoals het omslag aangeeft. Mooi om te horen hoe dicht Telemann in de sonates tegen Johann Sebastian aanschuurt, en in de Concertjes helemaal losgaat en ineens een halve eeuw jonger lijkt. De Bassirilievi mogen apetrots zijn op dit cd-debuut.

index