CD-recensie
© Siebe Riedstra, september 2012
 |
Suk: Symfonie nr. 2 op. 27 (Asrael)
Britten: Sinfonia da Requiem op. 20
BBC Symphony Orchestra o.l.v. Jirí Belohlávek
Supraphon SU 4095 • 83' • (2 cd’s)
Live-opname: 1 juni 2008, Smetana Zaal, Praag
Dit is een uitgave die ons deelgenoot maakt van de muzikale realisering van de United States of Europe. De Tsjechische dirigent Jiri Belohlávek dirigeert het Britse BBC Symphony Orchestra tijdens een concert in de prachtige Smetana Zaal in Praag. Op het programma staan werken van Josef Suk en Benjamin Britten. De BBC stemt in met een registratie door de Tsjechische Radio, en het Tsjechische label Supraphon brengt het uit op cd. Belohlávek is een van de weinigen die dit repertoire op zijn duimpje kent, en het BBC Symphony Orchestra is een toporkest dat door zijn radioverplichtingen niet zelfstandig genoeg is om helemaal los te gaan, een lot dat het deelt met het Nederlandse Radio Filharmonisch Orkest. De keerzijde van de medaille wordt haarfijn aangetoond door deze cd – dit is geen repertoire voor de alledaagse concertroutine.
De muziek die ze hier spelen is een schrijnende combinatie van twee bekentenismuzieken van componisten die door een groot persoonlijk verlies werden getroffen. Josef Suk, schoonzoon van Antonín Dvorák, verloor zijn idool en diens dochter – zijn echtgenote – binnen een jaar en werd zo wreed geconfronteerd met Asrael, de engel de doods. Hij schreef het kolossale verdriet van zich af in een al even kolossale symfonie in vijf delen. De eerste drie droeg hij op aan zijn schoonvader, de laatste twee – beide Adagio’s – zijn gewijd aan de nagedachtenis van zijn vrouw. Overigens klinkt deze muziek nergens naar Dvorák maar veel eerder naar Mahler met invloeden van Janácek. In een tijd waarin uitvoeringen van Mahler en Sjostakovitsj voorspelbaar zijn geworden is de tijd misschien gekomen voor deze aangrijpende schepping? Laten we het hopen.
Benjamin Britten ontving de eervolle opdracht om ter gelegenheid van de viering van het duizendjarig bestaan van het Japanse keizerrijk een symfonie te schrijven. Dat hij het vervolgens presteerde om de opdracht te honoreren met een Sinfonia da Requiem zullen de Japanners hem nooit vergeven hebben - het stuk werd geruisloos van het feestprogramma vewijderd, maar de componist ontving wel zijn honorarium. Britten was met andere dingen bezig, zijn beide ouders waren kort na elkaar overleden. Net als de Asrael Symfonie is zijn Sinfonia da Requiem een verpletterende neerslag van een persoonlijke crisis – een ijzersterke partituur, en strikt genomen Brittens enige symfonie.
U wilt weten hoe het klinkt. Het BBC orkest speelt in het hol van de leeuw de sterren van de hemel. Het publiek gaat uit zijn bol. De opname is een rechtstreekse overname van de Tsjechische radio. Die moet het wat betreft Asrael opnemen tegen het Britse label Chandos, waarvoor dezelfde Belohlávek een opname maakte met het Tsjechisch Philharmonisch Orkest. Daarmee is de Europese cirkel gesloten en is Jiri Belohlávek de grote winnaar.