CD-recensie

© Siebe Riedstra, oktober 2013

Bram Stadhouders (1987) kun je met de beste wil van de wereld geen klassieke componist noemen, maar componeren doet hij op deze cd wel degelijk. Stadhouders bespeelt de electrische gitaar, die hij koppelt aan alle mogelijke electronica, om klanken te genereren die nieuw zijn, en dus ook niet geplaatst kunnen worden in een afgebakend genre. Een laatste wapenfeit van Muziek Centrum Nederland (inmiddels ter ziele) was het verlenen van de MCN compositie-opdracht 2012 aan Stadhouders. De compositie moest tot klinken komen op het North Sea Jazz Festival, en Stadhouders koos heel eigenwijs voor een samenwerking met het Nederlands Kamerkoor. Eerst wilde hij de zangers laten improviseren, maar dat bleek al gauw geen optie, en dus is hij een jaar lang achter de computer gekropen om noten voor een virtueel koor uit te werken. Het resultaat staat op deze cd en heet Henosis – Eenheid in Oud-Grieks.

Die eenheid tussen de klassiek geschoolde zangers en de in de jazz geboren impovisaties van Stadhouders moet gesmeed worden door de toepassing van electronica. Alle klankbronnen en stembanden worden electronisch gemanipuleerd, waardoor klankruimtes ontstaan waarbinnen geïmproviseerd kan worden, soms ook wel degelijk door de zangers – zo klinkt het tenminste.

De titels van de negen onderdelen van deze ‘suite’ hebben een hoog Bordewijk gehalte, en geven alleen maar aan dat het hier niet gaat om de literaire betekenis, maar om kleurstellingen met vocalen. Behalve de gitaar zijn er ook nog de toetsen en bijbehorende electronische kunstgrepen en de slaginstrumenten die aan het klanktapijt bijdragen. Van een ‘drumbeat’ zoals we die in de traditionele jazz kennen is echter geen sprake. Wel van geïmproviseerde momenten op traag bewegende klankvelden – nog niet zo heel lang geleden als aleatoriek een vast bestanddeel van de klassieke gecomponeerde muziek. Toch moest ik bij het beluisteren van deze schijf vaker denken aan Berio, Boulez en Stockhausen dan aan Lutoslawski. Het is duidelijk dat de Sinfonia van Luciano Berio een diepe indruk heeft gemaakt op Bram Stadhouders.

Dit zijn live-opnamen, maar uiteraard genereert de toegepaste electronica nog allerlei mogelijkheden tot bewerking achteraf. Van publiek zult u dus niets merken. Hier en daar zouden dirigent Klaas Stok en de acht zangers uit het NKK het vast prettig gevonden hebben om een passage nog eens over te mogen doen, maar dat is nu eenmaal het risico van een concertopname. Laten we blij zijn met deze registratie en vooral genieten van het grote talent dat hier aan het woord komt. Vergeet niet dat dit het werk is van een vijfentwintigjarige. Ik wil nog wel even opmerken dat Challenge Records hier kennelijk als paraplu fungeert voor het label buzz. De boys van buzz moeten bij een volgende gelegenheid de Engelse tekst wel wat zorgvuldiger nalezen. 3th of July? Kom op mannen.

Ik ga geen poging doen om deze muziek uit te tekenen. Stadhouders heeft een mooie website met uitstekende luistermomenten. Even doorklikken op ‘Projects’, en kiezen voor Henosis. Bram heeft daar een lange track met karakteristieke momenten klaargezet. Perfect.

index