CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, oktober 2011

 

 

Sjostakovitsj: Pianoconcert nr. 1 op. 35 – Pianoconcert nr. 2 op. 102 - Pianokwintet op. 57

Pianoconcerten: Martin Helmchen (piano), Paul Beniston (trompet), London Philharmonic Orchestra o.l.v. Vladimir Jurowski

Pianokwintet: Pieter Schoeman & Vesselin Gellev (viool), Alexander Zemtsov (altviool), Kristina Blaumane (cello)

LPO-0053 • 63' • (Pianoconcerten: live-opname; Pianokwintet: studio-opname)


In 2001 was Martin Helmchen (Berlijn, 1982) de eerste prijswinnaar van het Clara Haskil Concours. Dat was het begin van een carrière die niet beperkt bleef tot een paar pianorecitals. Succesvolle concertoptredens met belangrijke orkesten resulteerden in opnamen van pianoconcerten van Mozart, Schumann en Dvorák en een opvallend partnerschap met violiste Julia Fischer, uitgebracht op het label Pentatone. In 2008 en 2009 was hij solist in de beide pianoconcerten van Sjostakovitsj bij het London Philharmonic Orchestra onder chef-dirigent Vladimir Jurowski. Op het eigen label van dat orkest werden de live-opnames van die concerten gecombineerd met een studioregistratie van het Pianokwintet. Helmchen wordt daarop gesecondeerd door de strijkersaanvoerders van het LPhO.

De beide pianoconcerten zijn geschreven voor gebruik binnen de familie Sjostakovitsj. Het Eerste, voor piano, trompet en strijkorkest, verschafte optredens voor de componist zelf – in muzikale zin zou het een zelfportret kunnen zijn, het staat bol van de sarcastische knipogen. Het Tweede was voor zoon Maxim, ter gelegenheid van diens toelatingsexamen tot de pianoklas van het Moskous Conservatorium – het is een heerlijk speelstuk en niet te moeilijk. Vergeleken met de viool- en celloconcerten zijn het uitgesproken luchtige werkjes. Het Pianokwintet is andere koek. Hier komt de levenslange bewondering die Sjostakovitsj voor J.S.Bach koesterde tot uiting in de beide schitterende openingsdelen: Preludium en Fuga – gevolgd door een Scherzo, Intermezzo en Finale. De combinatie met de beide pianoconcerten is verrassend, maar volkomen logisch. De bekendste opname van het Pianokwintet is ongetwijfeld die van Sviatoslav Richter met het Borodin Quartet, door EMI overgenomen van het Russische label Melodya. Daarbij vergeleken hoeven Helmchen en zijn Londense collega’s zich nergens voor te schamen, en ze profiteren van het voordeel van een uitstekende opname.

De beide pianoconcerten werden ooit vastgelegd door Dmitri Alexeev en het English Chamber Orchestra onder Jerzy Maksymiuk voor EMI, op het sublabel Classics for Pleasure. Een plezier om naar te luisteren en jarenlang aanbevolen door de Penguin Guide for Classical Music. In dezelfde prijsklasse zit pianist Michael Houstoun op het label Naxos, waar de beide concerten aangevuld worden met orkestrepertoire – de Festive Overture en de Suite uit The Age of Gold; die valt wat tegen door minder goed orkestspel. Martha Argerich maakte voor EMI een pracht-cd met het Eerste concert, het Pianokwintet en het Concertino voor twee piano’s, een live registratie met applaus (klik hier). Vergelijking leert dat Alexeev opvalt door energie en vaart, Argerich de ruimte neemt voor haar onnavolgbare rubatospel, en Helmchen het midden houdt tussen die twee, met meer lyriek dan Alexeev, maar beduidend minder vrijheden dan Argerich.

Opnametechnisch zijn Argerich en Helmchen (in het Eerste concert) vergelijkbaar door de live-situatie, met de piano voor in het klankbeeld. Alexeevs opname is een stuk ouder, maar wel opgenomen in de studio, en een met een evenwichtiger balans tussen piano en orkest. Er is ook nog een uitstekende studio-opname van de beide concerten op het label Hyperion, met Marc-André Hamelin achter de toetsen en Andrew Litton aan het roer. Die is gekoppeld met het Tweede pianoconcert van Rodion Sjtsjedrin, en werd vorig jaar heruitgegeven in de jubileumreeks Hyperion 30, in de middenprijsklasse. Er is dus keuze genoeg, maar u ziet het, de combinatie Pianoconcerten met het Pianokwintet wordt alleen geleverd door Martin Helmchen – in een voortreffelijke uivoering. Omdat Helmchen in 2004 winnaar was van een Borletti-Buitoni Trust Award kunt u op youtube bekijken wat de heren zelf over deze concerten te zeggen hebben en hoe de concerten klonken.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links