CD-recensie

© Siebe Riedstra, oktober 2018

Aber der Richtige.... Arabella Steinbacher

Vader Steinbacher was repetitor aan de Bayerische Staatsoper, en samen met zijn Japanse echtgenote verslingerd aan de muziek van de Beierse componist Richard Strauss. Toen hun dochter in 1981 werd geboren noemden ze haar Arabella naar de gelijknamige opera van Strauss. Wanneer we het boekje bij deze cd openslaan zien we als eerste een foto van peutertje Arabella op de overloop van het ouderlijk huis bij een balustrade waarvan het smeedwerk bestaat uit de noten van het duet 'Aber der Richtige' dat de hoofdpersoon samen met haar zus zingt, halverwege de eerste akte - een van Strauss' schitterendste inspiraties.

Op pagina twee legt Arabella Steinbacher uit dat dit duet haar inspireerde tot het maken van een cd met uitsluitend werken van de meester. Nu heeft de viool altijd een belangrijke rol gespeeld in het werk van Strauss, getuige de grote vioolsoli voor de concertmeester in Also sprach Zarathustra, Ein Heldenleben, Sinfonia Domestica en Die Frau ohne Schatten (Vater, bist du's). Overigens was die laatste ook een uitgelezen kandidaat geweest voor deze selectie.

Uiteraard begint Arabella Steinbacher met het overmoedige vioolconcert van de negentienjarige componist. Een partituur die blaakt van zelfvertrouwen en aantoont dat Strauss gezegend was met een aangeboren talent voor instrumenteren. Wat men ook over de muziek kan opmerken, de instrumentatie is meesterlijk. Dat violisten dit werk sinds zijn ontstaan links hebben laten liggen is begrijpelijk (de finale is hondsmoeilijk) maar niet terecht. Steinbacher vult met deze uitvoering een tiental bestaande opnamen aan, waarbij opvallend genoeg de namen van meesterviolisten uit de afgelopen eeuw ontbreken.

De Romanze voor cello en orkest is nog zo'n jeugdwerk. Strauss schreef het een jaar na het vioolconcert voor de solocellist van de Bayerische Staatskapelle (het opera-orkest), Hanus Wihan. Wihan is onsterfelijk geworden doordat Antonin Dvořák zijn celloconcert aan hem opdroeg. Net als het Vioolconcert wil deze Romanze maar niet tot het bewustzijn van cellisten doordringen, al moeten we constateren dat hier sprake is van meer dan voldoende discografische belangstelling. Een virtuoze instrumentale toegift is de bewerking van het Scherzino uit de 5 Klavierstücke opus 3, waarvoor Peter von Wienhardt tekent, die kennelijk heel goed naar Strauss heeft gekeken en geluisterd.

Arabella Steinbacher verontschuldigd zich bij voorbaat voor het vocale landjepik dat het volgende segment van deze cd uitmaakt, en bestaat uit vier liederen. Of course, even if the sung lyrics are missing, I have dared to sing these songs on my violin and hope that singers will forgive me. Geen zorgen, want waar deze juweeltjes in hun georkestreerde gedaante met zang hun intieme karakter verliezen, komt er in de instrumentale gedaante een dimensie bij. De viool blijkt in staat om ons deelgenoot te maken van de essentie van deze muziek - een melodie zonder woorden. Het sluitstuk van dit recital is het bovengenoemde duet uit Arabella, het werk waaraan deze cd zijn naam ontleent: Aber der Richtige... Griezelig mooi in dubbelgrepen vertaald naar de viool door Peter von Wienhardt, en perfect opgepakt door het Keulse toporkest en Lawrence Foster. Samen doen ze ons de woorden vergeten en maken ze ons deelgenoot van een ervaring die alleen maar over muziek gaat. Steinbacher geeft zich met hart en ziel over aan Strauss en transformeert zich op haar viool tot de zingende Arabella waarnaar ze vernoemd werd. Onbeschrijfelijk mooi.

index