CD-recensie
© Siebe Riedstra, augustus 2018
The Romantic Piano Concerto (75) Ries: Pianoconcert nr. 8 in As, op. 151 (Gruss an den Rhein) - Introduction & Polonaise voor piano en orkest op. 174 - Pianoconcert nr. 9 in g, op. 177 Piers Lane (piano), The Orchestra Now o.l.v. Leon Botstein |  |
Wie Ries zegt, zegt Beethoven, en dus is nummer 75 in de onvolprezen en hopelijk voor altijd onvoltooide editie The Romantic Piano Concerto in zijn geheel gewijd aan Ferdinand Ries, die hiermee zijn debuut maakt in de serie. Nu pas? zullen kenners opmerken, want met negen pianoconcerten was deze belangrijkste leerling van Ludwig van Beethoven een maar al te voor de hand liggende kandidaat. Ferdinand Ries (1784-1838) ontving als kind in Bonn pianolessen van Beethoven, en werd later in Wenen zijn leerling, secretaris en na de dood van de meester zijn eerste belangrijke biograaf.
Zelf boekte hij zijn grootste successen als pianist en componist in Londen, waar hij tussen 1813 en 1824 actief was. Toen hij terugkeerde naar zijn geboortegrond vierde hij dat met zijn achtste pianoconcert, dat de titel 'Gruss an den Rhein' meekreeg. Ries leefde iets korter dan Beethoven, maar heeft desondanks een kolossaal oeuvre achtergelaten. In zijn tijd zeer succesvol, na zijn dood al snel vergeten, en in de recente honger naaar vergeten repertoire een voor de hand liggende kandidaat. Zijn symfonieën zijn inmiddels integraal vertegenwoordigd op het label cpo, maar met de pianoconcerten hebben we slechts mondjesmaat kennis kunnen maken.
Ondanks de trouwe dienst die Ries aan Beeethoven bewees, had de meester weinig goeds over de lerling te melden: 'hij imiteert me teveel' is een veel geciteerd oordeel waarvan we niet zeker weten of het roddel of waarheid is. Wie de muziek van Ries kent zal moeten toegeven dat Beethoven een punt had. Gezien het feit dat Beethovens Vierde pianoconcert na de ijskoude premièrenacht jaren heeft moeten wachten op een tweede uitvoering was er kennelijk meer aan de hand. Wat wij nu oppervlakkige virtuositeit noemen was in de eerste helft van de negentiende eeuw de norm. Ze nam de plaats in van de moeilijk ondervonden werken van Beethoven en werd na de komst van Chopin en Schumann al snel vergeten.
Hoog tijd om kennis te maken met de man die Beethoven van dichtbij meemaakte en de ervaring deelt in pianoconcerten die zich niet kunnen meten met die van de meester maar door zijn tijdgenoten onmiddellijk gewaardeerd werden. Geen betere plek om dat te doen dan in de reeks The Romantic Piano Concerto, en geen betere pianist dan Piers Lane. Het vereist de nodige zelfdiscipline om in deze concerten te geloven, en het vraagt nog meer pianistisch uithoudingsvermogen om ze overtuigend over het voetlicht te brengen. De boeiende toelichting is van Richard Wigmore en de opnamekwaliteit is uitstekend.
Een aardige bijzonderheid is het orkest dat Piers Lane bijstaat, een jong ensemble dat in deze serie debuteert: TON, The Orchestra Now. In 2015 opgericht door Leon Botstein (1946), president van Bard College in New York sinds 1975. Botstein is een man met een missie, en heeft met dit studentenorkest een ensemble geschapen dat hem de gelegenheid geeft om zijn talenten als administrateur te combineren met zijn aspiraties als dirigent. Die aspiraties maakt hij hier overigens met gemak waar, en de prestaties van zijn studenten laten niets te wensen over.