CD-recensie
© Siebe Riedstra, november 2012
 |
Respighi: Complete Orchestral Music Vol. 2
Impressioni Brasiliane - Trittico botticelliano -
Vetrate di chiesa -
Concerto a cinque - Poema autunnale -
Concerto all'antica
Chiara Petrucci (viool), Andrea Tenaglia (hobo), Vincenzo Va lenti (trompet), Maurizio Turriziani (contrabas), Desirée Scuccuglia (piano) [Concerto a cinque], Vadim Brodski (viool) [Poema autunnale, Concerto all'antica], Orchestra Sinfonica di Roma o.l.v. Francesco La Vecchia
Brilliant Classics 94393 • 74' + 68' • (2 cd's)
Opname: 2009-2010, Rome
Het geboortejaar van Ottorino Respighi (1879) valt tussen dat van Arnold Schönberg (1874) en Igor Stravinsky (1882). Van de vernieuwingsdrang van deze beide reuzen merken we bij Respighi niets. In dat opzicht lijkt hij meer op de vijftien jaar oudere Richard Strauss. Opera's en grote symfonische gedichten beheersen zijn ambities. Hij heeft een fors aantal opera's nagelaten, maar zijn succes heeft zich beperkt tot een handjevol symfonische gedichten die zijn geliefde Rome bezingen. Daar was hij leraar compositie, en later directeur van het Conservatorio Academia Santa Cecilia. Na 1926 concentreerde hij zich op componeren en dirigeren - ook bij het Concertgebouworkest was hij te gast.
Het tweede deel van de complete orkestwerken op het label Brilliant maakt meer indruk dan het eerste. Dat komt vooral omdat we de zogeheten Romeinse Trilogie voorbij zijn - Pini di Roma, Fontane di Roma en het minder bekende Feste Romane. Drie werken die de naam Respighi in de twintigste eeuw hoog hebben gehouden, en dus talloze malen in uitstekende uitvoeringen zijn vastgelegd. Op de tweede dubbel-cd vinden we onbekender repertoire, en zelfs een paar stukken die prachtig zijn en helaas nauwelijks een kans hebben gekregen. Om te beginnen het Poema autunnale, een Italiaanse tegenhanger van het Poème van Chausson. Onlangs werd het samen met verwant repertoire opgenomen door Julia Fischer voor het label Decca. Hier wordt het gespeeld door Vadim Brodsky (1950), een vioolvirtuoos die zijn tijd verdeelt tussen Polen en Rome. Brodsky is geen Fischer, en dat bedoel ik positief: hij heeft een eigen geluid dat wortelt in de viooltraditie van de Oekraïne, waar ook een violist als Oistrakh uit voortkwam. Boeiend om naar te luisteren.
Maar er is nog een verrassing: Brodsky trakteert ons ook op het Concerto all'antica, een werk met een weergaloos mooi middendeel - vele malen boeiender dan het gefingeerde Adagio van Albinoni. Om misverstanden te voorkomen: dit Concerto heeft niets te maken met het onvoltooide Concert in A, waarvan onlangs een opname werd uitgebracht op het label Naxos (klik hier) . De tweede schijf opent met het Concerto a cinque, alweer zo'n zeldzame verschijning, dat helaas te lijden heeft onder een violist voor wie een kwartiertje les bij Brodsky geen kwaad had gekund.
De eerste cd is gevuld met drie symfonische suites, die de catalogus min of meer regelmatig hebben bevolkt. Vetrate di Chiesa (Kerkramen) is een orkestratie van pianostukken die Respighi schreef op basis van Gregoriaanse melodieën. Eugene Ormandy en zijn Philadelphia Orchestra op CBS waren jarenlang de fakkeldragers voor dit werk. Later verscheen een opname op Chandos, en een paar jaar geleden maakte Vladimir Ashkenazy er een in super audio met het Radio Filharmonisch Orkest die klinkt als een klok, maar te lijden heeft onder distributieperikelen. Waar de overigens lang niet slechte uitvoering door deze Romeinen onder te lijden heeft is het namaak pijporgel in het vierde deel. De Braziliaanse impressies zijn de weerslag van een concertreis; het originele plan voor een vijfdelige suite bleef steken bij drie - deel twee is een levensecht verslag van een bezoek aan het reptielenhuis in Butantan. Trittico Botticelliano is geschreven voor een klein orkest en combineert Respighi's ervaringen in oude muziek met zijn symfonische expertise.
Deel twee bevestigt de noodzaak van deze serie. Teveel van Respighi's nalatenschap is weggegleden uit het bewustzijn van de concertbezoeker. Hier kunnen we dat inhalen, en dankzij Vadim Brodsky wordt dat een ervaring om niet licht te vergeten.