Praetorius: Orgelwerken

Allein zu dir, Herr Jesu Christ -Christe qui lux es et dies - Da pacem Domine - Ich ruf zu dir, Herr Jesu Christ - Jesus Christus, unser Heiland - Nun freut euch, lieben Christen gmein - Puer nobis nascitur - Vater unser im Himmelreich - Psalm 116 - O Gott, du unser Vater bist - Mein junges Leben hat ein End.

Friedhelm Flamme op het orgel van de Peter-und-Paul-Kirche Klostergut Holthausen, bij Büren

CPO 777 344-2 • 65' • (sacd)

---

Friedhelm Flamme is in 2004 begonnen aan een prachtige serie orgelopnamen op super audio, die door CPO onder de titeL'Orgelwerken uit de Noord-Duitse Barok' worden uitgebracht. Dit is het zevende deel, van de overige delen volgt hier een overzicht:

1. Nicolaus Bruhns & Georg Dietrich Leyding, complete orgelwerken op het Christian Vater orgel (1724) van de St. Petri Kirche, Melle. CPO 777 123.
2. Vincent Lübeck, complete orgelwerken, inclusief drie werken toegeschreven aan zijn zoon Vincent Lübeck, op het Treutmann orgel (1734/7) van de Stiftskirche St. Georg zu Grauhof bei Goslar. CPO 777 198
3. Orgelwerken van Christian Geist, Andreas Kneller en Johann Adam Reincken op het Hagelstein orgel (1735-40) van de Kirche St. Georg, Gartow. CPO 777 246
4. Nicolaus Hanff, Martin Radeck, Arnold Matthias Brunckhorst, Johann Steffens, Daniel Erich & Christian Ritter, complete orgelwerken op het Vater orgel (1720/1) van St. Cosmas und St. Damian, Bockhorst. CPO 777 271
5. Melchior Schildt & Peter Morhard, complete orgelwerken op het Gerhard von Holy orgel (1710/11) van de Bartholomeuskirche, Dornum. CPO 777 343
6. Franz Tunder & Nicolaus Hasse, complete orgelwerken op het Vater orgel (1724) van de St. Petri Kirche, Melle. CPO 777 370 (2 cd's)

Uniek repertoire, gespeeld op prachtige instrumenten en met zorg samengesteld. Alle uitgaven zijn uitstekend gedocumenteerd, met foto en dispositie alsmede registraties van de gespeelde werken.

Johann Praetorius stamt uit een Hamburgs organistengeslacht, niet te verwarren met en geen familie van Michael Praetorius uit Wolffenbüttel, van de vermaarde Syntagma musicum. Johann werd geboren in 1595, zijn vader Hieronymus was zijn eerste leraar en hij studeerde ook enige jaren in Amsterdam, bij Jan Pieterszoon Sweelinck, ergens in de buurt van 1608-11. In 1612 werd hij organist en 'Kirchenschreiber' van de St. Nikolai in Hamburg, waar hij tot zijn dood in 1660 werkzaam bleef. Gedurende zijn lange loopbaan had hij in Hamburg beroemde collega's als Matthias Weckmann, Heinrich Scheidemann en Johann Adam Reincken. De Duitse muziekwetenschapper Klaus Beckmann heeft in 2004 onderzoek gepubliceerd waarbij een aantal anonieme of aan andere componisten toegeschreven werken, alsnog van Johann Praetorius zouden blijken te zijn. Het is dan ook flink schrikken wanneer op het laatste spoor van deze cd ineens de vertrouwde klanken van Sweelinck's 'Mein junges Leben hat ein End' onze oren strelen. Het zal vast nog wel even duren voordat op Nederlanse orgelconcerten de naam Sweelinck niet meer verbonden zal zijn aan deze geliefde compositie, maar inplaats daarvan aan Johann Peters, zoals Praetorius in het dagelijks leven werd genoemd. Het repertoire op deze cd is uiteraard koraalgebonden en bestaat uit manualiter variatiewerken in de bekende Noordduitse - dus tevens Noord-Nederlandse - traditie.  

Friedhelm Flamme kent dit repertoire als zijn broekzak, en heeft voor deze opname gekozen voor een klein orgel van slechts zeven stemmen en een beperkt aangehangen pedaal. De bouwer van het instrument is onbekend, het past in de Westfaalse orgeltraditie en slechts één register, een Holpijp 8 voet van dik gehamerd lood, was nog over van het oorspronkelijke pijpwerk. Op grond daarvan is in 2007 een reconstructie gemaakt van de originele staat uit 1764, door de orgelmaker Joachim Stade. Het is een beeldschoon instrument geworden dat in een ruimte staat die precies bij zijn grootte past, niet te droog maar ook niet te veel galm. Ideaal voor gedetailleerd luisteren en - zoals de gehele serie - prachtig opgenomen.