CD-recensie
© Siebe Riedstra, juli 2014
|
De Arvo Pärt van vandaag past precies in het straatje van pianist Jeroen van Veen, kampioen in het spelen van 'minimal music' in al zijn verschijningen. Zijn belangrijkste wapenfeiten zijn de verzamelde werken van Simeon ten Holt en Ludovico Einaudi voor het label Brilliant - ik heb ze hier besproken. Arvo Pärt is eigenlijk geen voor de hand liggende voortzetting van de reeks, want zijn kracht ligt in de eerste plaats in vocale muziek. Pianowerken spelen in zijn oeuvre slechts een marginale rol. Pärt (1935) is een Baltische Ziel die tot de verbeelding spreekt. Hij kwam ter wereld in een klein stadje in Estland, maar woont al sinds 1981 in Berlijn. Hij componeerde de eerste twaalftoonsmuziek van zijn land, en liep in die reeksentechniek volkomen vast. Na een aantal jaren van bezinning manifesteerde hij zich met een nieuw geluid waarin eenvoud centraal staat. Het is wel een bedriegelijke eenvoud, want aan zijn stukken liggen handwerkelijke technieken uit de middeleeuwen ten grondslag. Canon, hoketus, imitatie, omkering, vergroting en kreeftgang, ze zijn allemaal terug te vinden. Het klinkende resultaat kenmerkt zich vooral door een geluid dat hij zelf typeert als 'tintinnabuli' (Latijn voor klokken). Wel wat misleidend, want dat zou je doen veronderstellen dat Pärt de klank van klokken imiteert. Dat is niet zo - hij laat zich inspireren door de pendelende beweging en de onregelmatige afwisseling van het beieren van grote en kleine klokken, een bekend zondags fenomeen. 'Für Alina', een compositie voor piano uit 1976, is het eerste werk waarin dat goed te horen is. Net als Canto Ostinato van Simeon ten Holt - ook voltooid in 1976 - zijn de noten voor meerdere interprataties vatbaar, en is de lengte navenant variabel. Je kunt als het ware steeds een andere afslag nemen, waardoor je in kringetjes doordraait of rechtstreeks voor de uitgang kiest. Voor Jeroen en Sandra van Veen is dit repertoire eten en drinken, opgenomen in de eigen studio. Een luxe die je je als pianistenechtpaar in Culemborg nog net kunt permitteren. Het resultaat mag er zijn: het materiaal is uniek, en het beeld van de componist Pärt wordt met een kwart eeuw opgerekt. index |
|