CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, september 2014

 

Mozart: Strijkkwartet nr. 14 in G, KV 387 (Lente) - nr. 16 in Es, KV 428 - nr. 19 in C, KV 465 (Dissonanten)

Cuarteto Casals: Abel Tomàs Realp, Vera Martinez Mehner, Jonathan Brown & Arnau Tomàs Realp

Harmonia Mundi HMC 902186 82'

Opname: septempber 2013, Teldex Studio, Berlijn

   

In 1782 publiceerde Joseph Haydn zijn zes strijkkwartetten opus 33. Het strijkkwartet was tot dan toe een medium met een diverterend karakter. De uitvinder Haydn liet zijn symfonische ideeën los op het frivole postprandiale divertimento - met verstrekkende gevolgen. Het is lang geleden en wij hebben totaal geen zicht meer op zulke historische momenten, maar in 1782 in Wenen was het alsof er een muzikale bom insloeg. Zoiets was nog nooit vertoond, en heel componerend Wenen stortte zich op deze uitdagende partituren.

Wolfgang Amadeus was ruim twintig jaar jonger dan Haydn, maar goed bevriend met de oudere meester. Samen waren ze goede maatjes met de Hollandse diplomaat Godfried von Swieten, een erudiete muziekliefhebber met een netwerk. Von Swieten bracht Haydn en Mozart in contact met de werken van Handel en Bach. Zo ontstonden er nieuwe orkestraties van The Messiah van de hand van Mozart, en liet Haydn zich door Handel inspireren tot zijn grootse oratorium 'Die Schöpfung'. Het Wohltemperierte Clavier van Johann Sebastian was een fascinerende goudmijn voor Mozart, en een geniaal Adagio en Fuga van Bachs oudste zoon, Wilhelm Friedemann, deed de rest. Al deze indrukken vonden hun weg in zes strijkkwartetten die Mozart opdroeg aan Joseph Haydn.

Menigeen zal zich afvragen waarom Mozart niet gewoon opusnummerde - van die onsamenhangende KV nummering raak je compleet gestoord. Uitgevers deden dat in die dagen echter wel, en de zes strijkkwartetten die Mozart schreef tussen december 1782 en januari 1785 werden uitgegeven als opus 10. Met de opdracht doorbreekt Mozart een traditie, hij wijdt ze aan zijn 'caro amico' Joseph Haydn. Vandaag lijkt zoiets heel gewoon, in 1785 was dat niet netjes, componisten droegen hun werken op aan maatschappelijk hooggeplaatste personen waarvan ze voor hun inkomsten afhankelijk waren. Mozarts kwartettten symboliseren zo meer dan geniale muziek, ze maken ook duidelijk dat de componist een onafhankelijk individu moet zijn. Het pad voor Ludwig van Beethoven werd zo geëffend.

Drie van de zes Haydn-kwartetten spelen de leden van het Cuarteto Casals op deze schijf. Ze doen dat op een manier die net zo verfrissend overkomt als Haydns vernieuwingen in 1782. Na decennia van verplicht vibreren begint er ook in de wereld van het strijkkwartet een besef door te breken dat het anders kan. Het is echter niet alleen het geschakeerde vibrato, ook de subtiele frasering, het licht en donker in de dynamiek en de adembenemende zuiverheid zijn elementen die deze plaat tot een spreekwoordelijk plaatje maken. De opname is dankzij artistiek leider Martin Sauer - mede-oprichter van de Teldex Studio's - van superieure kwaliteit.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links